شرح اصول کافی قسمت اول

گزیده درس یک
محتوای این سلسله دروس را کتاب «اصول کافی» مرحوم ابی‌جعفر بن یعقوب ‌بن اسحاق کلینی رازی تشکیل می‌دهد که آن را حضرت حجت الاسلام و المسلمین

گزیده درس دو
بحث در باره‌ی کتاب اصول کافی است و استاد در درس گذشته نکاتی راجع به قرآن کریم و اهل بیت (ع) و نقش آنها در تبیین و تفسیر آن کتاب الهی بیان

گزیده درس سه
استاد میلانی درس را از این جمله شروع می‌کند: «احتجب بغیر حجاب محجوب، و استتر بغیر ستر مستور ...» و تا «فیعرفوه بربوبیّته بعد ما أنکروه و

گزیده درس چهار
درس از این فراز شروع می‌شود: «احمده حمدا یشفی النفوس و یبلغ رضاء و یؤدی شکرا ما وصل الینا من ...» و تا جمله «و انزل الیه الکتاب فیه الب

گزیده درس پنج
استاد درس را برای تبیین بیشتر بازهم از فراز «و انزل الیه الکتاب فیه البیان و التبیان قرآنا عربیا غیر ذی عوج لعلهم یتقون» شروع می‌کند و ت

گزیده درس شش
درس ششم از کتاب اصول کافی مرحوم کلینی است که بحث همچنان در بررسی مقدمه آن می‌باشد. بحث به جعل امامت از سوی خدای متعال رسید و استاد در درس

گزیده درس هفت
در درس گذشته بحث در این بود که خدای منان به انسان‌ها، بدن و عقل سالم داده است، آنان نباید رها باشند و نباید همانند حیوانات زندگی کنند؛ ب

گزیده درس هشت
درس هشتم نیز مباحث مقدماتی کتاب شریف اصول کافی مرحوم کلینی را دنبال می‌کند. محتوای این درس از عبارت «کیلا یکونوا ممن وصفه الله فقال تبار

گزیده درس نُه
محتوای این درس را نیز بررسی مقدمه کتاب شریف اصول کافی تشکیل می‌دهد که استاد این درس را از عبارت: «یا اخی ارشدک الله أنّه لایسع احداً تمی

گزیده درس ده
در ابتدای این درس استاد به ترجمه و تبیین قسمت باقیمانده بحث مقدمه می‌پردازد و درس را از عبارت ذیل آغاز می‌کند: «و أوّل ما ابدأُ به و افتت

گزیده درس یازده
آغاز این درس را روایت ششم تشکیل می‌کند که متن آن چنین است: «مَن كانَ عاقِلاً كانَ لَهُ دِينٌ ، و مَن كانَ لَهُ دِينٌ دَخَلَ الجَنَّةَ»

گزیده درس دوازده
شروع درس از حدیث یازدهم کتاب عقل و جهل است. این حدیث از پیامبر اسلام (ص) روایت شده که آن حضرت در این حدیث به ارزش و اعتبار عقل اشاره

گزیده درس سیزده
قسمتی از حدیث دوازدهم در درس قبلی مورد بررسی قرار گرفت و استاد در این درس ادامه، قسمت دیگر همان روایت را ترجمه و تبیین می‌کند. اشاره ش

گزیده درس چهارده
استاد درس چهاردهم را با این فراز از روایت دوازدهم کتاب عقل و جهل آغاز می‌کند: «يا هِشامُ، ثُمّ وعَظَ أهلَ العَقلِ و رَغَّبَهُم في الآ

گزیده درس پانزده
در پایان درس گذشته اشاره شد که امام کاظم (ع) فرمود: خداوند اکثریت را مذمت کرده است برای اینکه بیشترشان بدنبال هوا و هوس می‌گردند. در

گزیده درس شانزده
استاد درس را با گزاره‌ی دیگری از حدیث دوازدهم شروع می‌کند. قبلاً اشاره شد که در مجموع، مقصود اصلى و تكيه‌گاه سخن در اين حديث شريف طول

گزیده درس هفده
موضوع درس را همچنان حدیث دوازدهم کتاب عقل و جهل مرحوم کلینی تشکیل می‌دهد. در درس گذشته فرازهای بیشتری از این روایت بررسی گردید تا اینجا

گزیده درس هجده
استاد میلانی درس را از فراز دیگر روایت دوازدهم، کتاب عقل و جهل، اصول کافی مرحوم کلینی آغاز می‌کند. پیش از این دوبار اشاره گردید که در م

گزیده درس نوزده
در درس گذشته، بررسی محتوای حدیث دوازدهم به پایان رسید و در این درس استاد ابتدا به حدیث سیزدهم می‌پردازد، سپس به سراغ ترجمه و تفسیر روا

گزیده درس بیست
درس بیستم نیز به بررسی روایت چهاردهم اختصاص دارد که امام صادق (ع) در آن برای هر کدام از عقل و جهل، هفتاد و پنج لشکر بیان نموده است. ماح

گزیده درس بیست و یک
بحث در باره‌ای حدیث چهاردهم کتاب عقل و جهل اصول کافی است که محتوای آن را عقل و جهل و تعداد لشکریان‌شان تشکیل می‌دهد. در درس گذشته،

گزیده درس بیست و دو
در درس گذشته ترجمه و بررسی حدیث چهارم به پایان رسید و استاد از این به بررسی احادیث پانزدهم تا بیستم را بررسی می‌کند. حدیث پانزدهم

گزیده درس بیست و سه
استاد این درس با روایت بیست و یکم آغاز می‌کند و این حدیث از امام باقر (ع) است. حضرت در این حدیث به این نکته اشاره می‌کند؛ هنگامى‌ك

گزیده درس بیست و چهار
استاد درس را با ترجمه و تبیین حدیث سی‌ام کتاب عقل و جهل اصول کافی شروع می‌کند. این حدیث از امام علی (ع) است که حضرت در این حدیث

گزیده درس بیست و پنج
بحث در حدیث سی و پنجم است که امام صادق (ع) در این حدیث به اهمیت عقل در وجود انسان اشاره می‌کند. گرچند، این حدیث طولانی است و امام

کلیدواژه: بیست و شش
استاد در درس گذشته کتاب عقل و جهل اصول کافی را به پایان رسانید و از این درس وارد کتاب «علم و فضلیت العلم» می‌شود. این کتاب دارای ب

گزیده درس بیست و هفت
استاد در درس گذشته تمام روایات باب فرض علم و وجوب طلب علم و تشویق به آن را ترجمه و تفسیر نمود که در مجموع نُه روایت بود. در این د

گزیده درس بیست و هشت
در درس گذشته دو حدیث از باب توصیف علم و فضیلت علم و عالمان ترجمه و تبیین شد، در این درس ابتدا به بررسی روایت سوم پرداخته می‌شود.

گزیده درس بیست و نُه
استاد در گذشته روایات مربوط به باب «صفت و فضیلت علم و فضل علماء» را بررسی کرد و از این درس به سراغ ترجمه و تبیین روایات باب «اصنا

گزیده درس سی
در درس گذشته احادیث دو باب (اصناف مردم و ثواب عالم و متعلم) از ابواب کتاب فضیلت علم ترجمه و تبیین گردید و در این درس استاد به بررسی روایا

گزیده درس سی و یک
بحث در ترجمه و تبیین روایات باب «صفة العلماء» از کتاب فضیلت علم است. گفته شد که در این باب هفت روایت وجود دارد که استاد سه روایت آن

گزیده درس سی و دو
در این درس استاد به بررسی روایات باب «فقد العلماء: فقدان و درگذشت علماء» می‌پردازد که مرحوم کلینی در آن شش روایت ذکر نموده است. روای

گزیده درس سی و سه
استاد در این جلسه روایات باب «سؤال العالم و تذاكره» را ترجمه و تبیین می‌کند. مرحوم کلینی در این باب نُه روایت ذکر نموده است که اولین

گزیده درس سی و چهار
استاد در درس قبلی تمام روایات باب «سئوال از عالم و گفتگوی با او» را بررسی کرد و در این درس ابتدا به سراغ روایات باب «بذل علم» می‌ر

گزیده درس سی و پنج
استاد در پایان درس گذشته وارد باب «النهی عن القول بغیر علم» شد و پنج روایت این باب را ترجمه و تبیین نمود. گفته شد که مرحوم کلینی در

گزیده درس سی و شش
در درس گذشته روایات باب «عمل بدون علم» بررسی گردید. استاد در این درس، احادیث باب «استعمال العلم: به كار بستن علم» را ترجمه و تبیین م

گزیده درس سی و هفت
در درس گذشته بررسی روایات باب استعمال علم به پایان رسید و در این درس ابتدا به ترجمه و تبیین احادیث باب «مستأکل بعلمه و المباهی به»

گزیده درس سی و هشت
در درس قبلی دو باب از ابواب کتاب فضیلت علم مورد بررسی قرار گرفت و در این درس استاد به سراغ باب «النوادر» می‌رود. منظور از نوادر در

گزیده درس سی و نُه
استاد درس را از حدیث ششم باب «نوادر» دنبال می‌کند. این حدیث از امام صادق (ع) است. حضرت در این روایت به این مسئله پرداخته است که روا

گزیده درس چهل
استاد در این درس وارد باب «روایة الکتب و الحدیث» می‌شود که در آن پانزده روایت وجود دارد و استاد در این درس به بررسی شش روایت آن می‌پرداز

گریده درس چهل و یک
استاد در درس گذشته، شش حدیث از باب کتابت حدیث را بررسی نمود و این درس را با ترجمه و تبیین حدیث هفتم شروع می‌کند. حدیث هفتم را از ام

گزیده درس چهل و دو
استاد بعد از بررسی روایات باب کتابت حدیث، روایات باب «التقلید» را ترجمه و تبیین می‌کند. مرحوم کلینی در باب تقلید سه حدیث نقل کرده ا

گزیده درس چهل و سه
در درس گذشته یک روایت از باب «بدعت، قیاس و حکم به رأی بررسی» گردید و یک حدیث اوّل این باب راجع به حرمت بدعت در دین، نوآوری در دین و

گزیده درس چهل و چهار (1)
در دو درس گذشته، استاد شش حدیث از باب بدعت، قیاس و حکم به رأی را بررسی نمود و در این درس و دروس بعدی به ترجمه و تبیین سایر اح

گزیده درس چهل و پنج
استاد تا هنوز ده حدیث از احادیث باب بدعت، قیاس و حکم به رأی را ترجمه و تبیین نموده است که از این درس به بررسی حدیث یازدهم و مابعد

گزیده درس چهل و شش
در درس گذشته استاد تا حدیث هفدهم باب بدعت، قیاس و حکم به رأی را ترجمه و تبیین نمود که در این درس احادیث هجدهم به بعد را بررسی می‌کن

گزیده درس چهل و هفت
استاد در درس گذشته بررسی روایات باب بدعت، قیاس و حکم به رأی را به پایان برد و از این درس به ترجمه و تبیین روایات باب «الردّ الى ال

گزیده درس چهل و هشت
در درس گذشته بخشی از روایات باب «الردّ الی الکتاب و السنة و ...» بررسی گردید و استاد در این درس بخش دیگری از روایات این باب را ترج

گزیده درس چهل و نُه
در دو درس گذشته تمام روایات باب «الردّ الی الکتاب و السنة و ...» بررسی گردید، استاد از این درس وارد باب «اختلاف الحدیث» می‌شود که

گزیده درس پنجاه
بخشی از روایتی که سلیم بن قیس هلالی از حضرت امیرالمؤمنین (ع) روایت کرده است، در درس قبلی بررسی گردید و در این درس به بررسی قسمت دوّم آ

گزیده درس پنجاه و یک
استاد در این درس به ترجمه و تبیین حدیث دوم تا حدیث ششم باب «اختلاف الحدیث» می‌پردازد. حدیث دوّم از امام صادق (ع) در مورد نسخ حدیث

گزیده درس پنجاه و دو
تا هنوز شش حدیث از باب اختلاف حدیث مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و مابقی آن در این درس ترجمه و تبیین می‌شود. استاد درس را با بر

گزیده درس پنجاه و سه
در باب اختلاف روایات به این مسئله پرداخته شد که در مواردی اخبار باهم اختلاف و تعارض دارند، در این موارد میان روایات مزبور چگونه ج

گزیده درس پنجاه و چهار
در درس گذشته دو حدیث از احادیث باب «الاخذ بالسنة وشواهد الکتاب: اخذ به سنت و گواه قرآنی» مورد بحث و بررسی قرار گرفت. استاد ترجم

گزیده درس پنجاه و پنج
در درس گذشته بررسی روایات ابواب مختلف کتاب فضیلت علم به پایان رسید و استاد از این درس وارد «کتاب توحید» می‌شود که مرحوم کلینی در

گزیده درس پنجاه و شش
در درس گذشته قسمتی از روایت اول باب «حدوث العالم و اثبات المحدِث» مورد بحث و بررسی قرارگرفت و استاد در این درس بخش دیگری از روایت

گزیده درس پنجاه و هفت
استاد در دو درس گذشته بخش‌های‌ زیادی از روایت نخست باب حدوث عالم و اثبات محدِث از کتاب توحید را بررسی کرد و در این درس به ترجمه

گزیده درس پنجاه و نُه
بحث در باره‌ای روایت دوم کتاب توحید است که قسمتی از آن در درس گذشته مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در این درس باقیمانده‌ای آن حدیث

گزیده درس پنجاه و هشت
در درس قبلی بررسی حدیث اوّل کتاب «توحید» به پایان رسید و در این درس استاد به سراغ ترجمه و تفسیر حدیث دوم این کتاب می‌پردازد. حدی

گزیده درس شصت
در درس قبلی استاد وارد روایت سوم کتاب توحید گردید و در همان درس به ترجمه و تفسیر قسمتی از آن پرداخت. این حدیث در پیوست حدیث ابن ابی العو

گزیده درس شصت و یک
محتوای بحث را هم‌چنان پیوست حدیث دوّم کتاب توحید تشکیل می‌دهد و استاد در درس قبلی بخش دیگری از آن حدیث را ترجمه و تبیین کرد. از منا

62 آخرین دفاع زندیق و پاسخ امام صادق علیه السلام در حدوث عالم - استاد: حجة الإسلام والمسلمین شیخ حسن میلانی. كِتَابُ التَّوْحِيد،فَقَالَ عَبْدُ الْك

گزیده درس شصت و سه
در درس قبلی بررسی ضمیمه و پیوست حدیث دوّم هم به پایان رسید و در این درس استاد به ترجمه و تفسیر حدیث سوم می‌پردازد. این حدیث از امام

گزیده درس شصت و چهار
در این درس، استاد حدیث چهارم کتاب توحید را بررسی می‌کند. محتوای این روایت را گفتگوی یک شخص کافر و بی‌دین به نام عبدالله دیصانی با

گزیده درس شصت و پنج
در درس گذشته، حدیث چهارم کتاب توحید بررسی گردید و در این درس، استاد به ترجمه و تبیین روایت پنجم آن کتاب می‌پردازد. این حدیث را هشا

گزیده درس شصت و شش
استاد در درس گذشته وارد ترجمه و تبیین حدیث پنجم کتاب توحید، باب حدوث عالم و اثبات محدِث شد و قسمتی از آن را بررسی کرد. این حدیث را

گزیده درس شصت و هفت
استاد در درس گذشته بررسی روایات باب «حدوث العالم و اثبات المحدِث» که در مجموع شش حدیث بود، به پایان رسانید و از این درس به ترجمه و

گزیده درس شصت و هشت
استاد در جلسه گذشته وارد باب «اطلاق القول بأنّه شیءٌ» شد که مرحوم کلینی در آن، هفت روایت آورده است. در درس قبلی پنج روایت از روایا

گزیده درس شصت و نُه
بحث به دنباله‌ای درس قبلی راجع به روایت ششم باب «اطلاق القول بأنّه شیءٌ» است و بخشی از این روایت در جلسه گذشته مورد بررسی قرار گرف

گزیده درس هفتاد
در درس قبلی استاد روایات مربوط به باب «اطلاق القول بأنّه شیءٌ» را به پایان برد و از این درس به سراغ باب «أنّه لایعرف الّا به» می‌رود ک

گزیده درس هفتاد و یک
حدیث نخست باب «أنّه لایعرف الّا به» در درس قبلی بررسی گردید و در این جلسه استاد به ترجمه و تبیین روایت دوم این باب می‌پردازد. موض

گزیده درس هفتاد و دو
استاد در این درس وارد باب «المعبود» از کتاب توحید می‌شود که مرحوم کلینی در آن، سه روایت ذکر کرده است. در این باب به این مسئله پرد

گزیده درس هفتاد و سه
استاد از این درس به ترجمه و تبیین روایات باب «الکون و المکان» می‌پردازد که در آن مرحوم کلینی در حدود هشت روایت ذکر کرده است. در ر

گزیده درس هفتاد و چهار
سه حدیث از احادیث باب کون و مکان مربوط به کتاب توحید، در جلسه گذشته مورد بررسی قرار گرفت و در این درس استاد به ترجمه و تبیین رو

گزیده درس هفتاد و پنج
استاد در درس قبلی بررسی احادیث باب کون و مکان را به پایان برد و از این درس به سراغ بررسی روایات باب «النسبة: انتساب و خویشی» می‌

گزیده درس هفتاد و شش
در درس گذشته مباحث مربوط به باب «نسبت» به پایان رسید و استاد در این درس محتوای تمام روایات باب «النهی عن الکلام فی الکیفیة» را مو

گزیده درس هفتاد و هفت
محتوای این درس را روایات باب «فی ابطال الرؤیة» تشکیل می‌دهد که مرحوم کلینی در این باب در حدود دوازده حدیث آورده است و برخی از اح

گزیده درس هفتاد و هشت
احادیث اوّل و دوّم باب «ابطال الرؤیة»، کتاب توحید در درس گذشته بررسی شد و استاد این درس را با ترجمه و تبیین روایت سوم آغاز می‌کن

گزیده درس هفتاد و نُه
ترجمه و تبیین پنج روایت از مجموع روایات باب «ابطال الرؤیة» به اتمام رسید و استاد از این درس به بررسی روایات ششم به بعد می‌پردازد

گزیده درس هشتاد
بحث در رابطه با ابطال رؤیت خدای متعال است که تا هنوز یازده حدیث از مجموع دوازده حدیث این باب مورد بررسی قرار گرفته است. استاد میلانی ر

گزیده درس هشتاد و یک
در درس گذشته روایات مربوط به باب «ابطال رؤیت» بررسی گردید و از این درس استاد به ترجمه و تبیین روایات باب «النهی عن الصفة بغیر ما

گزیده درس هشتاد و دو
در این درس به ترجمه و تبیین حدیث سوم باب «النهی عن الصفة بغیر ما وصف به نفسه تعالی» پرداخته می‌شود. روایت سوم اندکی طلانی است و ا

گزیده درس هشتاد و سه
استاد در درس قبلی حدیث سوم باب «النهی عن الصفة بغیر ما وصف به نفسه تعالی» را بررسی کرد و در این درس به شمار دیگری از روایات این ب

گزیده درس هشتاد و چهار
ترجمه و تبیین دو روایت از روایات دوازگانه باب «النهی عن الصفة بغیر ما وصف به نفسه تعالی» باقیمانده است که استاد میلانی در این د

گزیده درس هشتاد و پنج
از این درس استاد به سراغ باب «النهی عن الجسم و الصورة» می‌رود و روایات آن را ترجمه و تبیین می‌نماید. در این باب مرحوم کلینی هشت

گزیده درس هشتاد و شش
بحث در این بود که خدای تبارک و تعالی جسم، شکل و صورت ندارد و او متعالی از اجسام، اجزاء، اشکال و صور است. استاد درس را با بررسی رو

گزیده درس هشتاد و هفت
استاد از این درس وارد باب «صفات الذات» می‌شود و شش روایت این باب را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این باب صفات ذات باری تعالی تبیین

گزیده درس هشتاد و هشت
بحث درباره‌ای روایات باب «صفات الذات» است که روایت نخست آن در درس قبلی مورد بررسی قرار گرفت. استاد در این درس ابتدا به روایت دوّ

گزیده درس هشتاد و نُه
این درس به روایات باب «آخرُ و هم من الباب الاوّل» اختصاص دارد که مرحوم کلینی در این باب دو حدیث نقل نموده است. در واقع، این باب

گزیده درس نود
استاد در این درس روایات باب «الارادة أنّها من صفات الفعل و سائر صفات الفعل» را بررسی می‌کند. مرحوم کلینی در این باب در حدود هشت روایت نق

گزیده درس نود و یک
بحث در باب اراده است و اینکه اراده خداوند با اراده انسان چه تفاوتی دارد؟ و دیگر اینکه تفاوت فعل خداوند با فعل انسان در چیست؟ و بالا

گزیده درس نود و دو
محتوای این درس را نیز بحث اراده خدای متعال تشکیل می‌دهد و استاد در دو درس قبلی به صورت مفصل راجع به اراده خدای متعال و تفاوت آن با

گزیده درس نود و سه
استاد در درس گذشته به صورت مفصل حدیث چهارم باب اراده خداوند را توضیح داد و در این درس ابتدا به ترجمه و تبیین حدیث پنجم می‌پردازد، س

گزیده درس نود و چهار
در پایان روایات باب «الارادة أنّها من صفات الفعل و سائر صفات الفعل»، مطلبی را مرحوم کلینی افزوده است. قبلاً گفته شد مسائلی چون ار

گزیده درس نود و پنج
در این درس استاد به بررسی روایات باب «حدوث الاسماء» می‌پردازد که مرحوم کلینی در این باب، چهار روایت آورده است. بحث در این است که ت

گزیده درس نود و شش
این درس در ادامه درس قبلی بیان شده است و مربوط به همان روایت شماره یک باب «حدوث الاسماء» می‌یاشد. در درس قبلی چند اسم از اسماء الهی

گزیده درس نود و هفت
بحث همچنان درباره‌ی باب «حدوث اسماء» است. در این درس، حدیث چهارم این باب بررسی می‌شود که قدری طولانی است. این حدیث از امام صادق (

گزیده درس نود و هشت
در درس قبلی بررسی روایات باب (حدوث اسماء» به پایان رسید و از این جلسه به بررسی احادیث باب «معانی الأسماء و اشتقاقها» پرداخته می‌شو

گزیده درس نود و نُه
دو حدیث از احادیث باب «معانی الأسماء و اشتقاقها» در درس قبلی بررسی گردید و در این جلسه به بررسی شمار دیگری از روایات این باب مورد

گزیده درس صد
حدیث هفتم از امام جواد (ع) روایت شده است. این روایت قدری طولانی است و در رابطه با اسماء و صفات خداوند و رابطه‌ای آنها با ذات است. ابوهاشم