عقائد اسلامی

خلاصه درس اوّل
دین در زبان فارسی به معنای کیش و آیین و در زبان عربی به معنای جزاء و طریقت است و در آیات مختلف قرآن کریم نیز استفاده شده و از جمله در م

خلاصه درس دوّم
این درس با این سوال آغاز می‌شود که کدام ضرورت ایجاب می‌کند تا راجع به دین تحقیق کنیم؟ این سوال از گذشته تا هنوز مورد توجه علمای تمام فر

خلاصه درس سوم
انسان و هستی از منظر اسلام از جمله مباحثی است که در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت مطرح شده و این بحث در اینجا در دو محور تعقیب گردیده است.

خلاصه درس چهارم
اصل ایمان و اعتقاد به وجود خدا در میان تمام ادیان و ملل وجود داشته و تنها مشکل در تعاریف و تصورات برخی از آنها از خدا و برخی از صفات ا

خلاصه درس پنجم
برای اثبات وجود خداوند دلایل متعددی از سوی متکلمان و فیلسوفان مسلمان و هم‌چنین عرفا بیان شده است. برخی از رهگذر دلیل «امکان عالم» برای

خلاصه درس ششم
پاسخ بر اشکالتی بر برهان نظم، یکسرس اشکالاتی از سوی اندیشمندان صورت گرفته است. یکی از کسانی‌که بر برهان نظم اشکال گرفته، دیوید هیوم، فیل

خلاصه درس هفتم
این درس به دلیل عقلی برای اثبات «هستی واجب‌الوجود» اختصاص دارد. مقدمات این دلیل، کاملاً عقلی است، منتها این دلیل متکفل اصل اثبات واجب‌ا

در این درس چیستی واجب الوجود (واجب الوجود چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟) بحث شده است. آنگاه به رابطه واجب و ممکن به عبارت دیگر علت هستی بخش چه نوع علتی

خلاصه درس نهم
این درس به بررسی اسماء و صفات الهی اختصاص دارد. اسم به معنای نشانه و علامت است که بر شئ مخصوص یا بر شخص خاصی اطلاق می‌شود. صفت از «وصف»

خلاصه درس دهم
این درس با این پرسش آغاز شده است که آیا می‌توان خدا را توصیف کرد؟ به بیان دیگر، آیا عقل انسان ظرفیت و قدرت کشف اسماء و صفات الهی را دارد

خلاصه درس یازدهم
صفات ذاتی خداوند بخشی از صفات ثبوتی است که قبلاً بیان گردید. صفات ذاتی خداوند متشکل از «حیات، علم و قدرت» است و برخی از متکلمان «سمیع

خلاصه درس دوزادهم
در این درس به چهار صفت فعلی خداوند پرداخته شده است. اولین صفت فعلی خدا، اراده است که جزء مباحث جنجالی میان متکلمان اسلامی بوده و سوا

خلاصه درس سنزدهم
مقصود از توحید، توصیف کردن خداوند به یکتایی و یگانگی است و به دیگر سخن در عالم هستی تنها یک خدا وجود دارد. در حقیقت، مراد از توحید ذا

خلاصه درس چهاردهم
مراد از توحید صفاتی آن است که ذات و صفات ذاتی خداوند یکی است و در عین اینکه این ذات دارای صفات متعدد ذاتی می‎باشد، هیچگونه کثرتی میا

در ادامه‌ی درس توحید صفاتی، به ترکیب خارجی و ترکیب عقلی در ذات خداوند اشاره گردید. در این درس به اثبات رسیده است که ترکتیب خارجی و ترکیب عقلی در ذات خ

خلاصه درس شانزدهم
اندیشمندان کلامی راجع به اثبات توحید در خالقیت اتفاق‌نظر دارند، منتها در تفسیر آن باهم اختلاف دارند. مراد از توحید در خالقیت این است

خلاصه درس هفدهم
توحید در عبادت به این معناست که پرستش مختص خدا است و انسان باید تنها او را بپرستد و میان معنای لغوی و اصطلاحی آن، تنها تفاوت در اعتقاد

خلاصه درس هجدهم
توحید در ربوبیت یکی از مراتب توحید به شمار می‌رود و معنایی این است که پروردگار عالم هستی، خدا است و غیر از او هیچ موجود دیگری در این ا

خلاصه درس19
در تعریف صفات سلبی آمده است که نقایض و عیوب را از ذات خداوند سلب می‌کند، بدین لحاظ اندیشمندان علم کلام چند صفت را به عنوان صفات سلبی واجب‌

خلاصه درس20
در این درس راجع به قضا و قدر الهی بحث می‌شود و در حقیقت این دو به توحید در خالقیت باز می‌گردد. بحث قضا و قدر از مباحث پیچیده است و علاوه ب

خلاصه درس21
جبر و اختیار از مباحث قدیمی میان متکلمان اسلامی است و با وجود آیات و روایات در این زمینه، بازهم اختلافات زیادی وجود دارد. منظور از جبر و ا

خلاصه درس22
برای «عدل» دو معنا ذکر شده است: یکی، پرداخت حق هر صاحب حقی و دیگری، هر چیزی در جای خودش قرار گیرد. عدل الهی یکی از صفات ثبوتی فعلی خدا است

خلاصه درس23
این درس به مفهوم وحی و نبوت اختصاص دارد و در این موضوع، نکاتی مطرح شده است. واژۀ نبی دارای ریشه «نبأ» و «نبو» است که اولی به معنای آورنده‌

خلاصه درس24
زندگی اجتماعی بدون وجود قانون امکان‌پذیر نیست و ضمناً، قانونی‌که بتواند خوشبختی دنیا و آخرت انسان را در ابعاد مختلف زندگی تأمین نماید، هما

خلاصه درس25
عصمت یکی از ویژگی‌های مشترک تمام انبیاء الهی است و این واژه بر دو معنا اطلاق می‌شود: یکی، منع کردن و دیگری، حفظ کردن یک چیز. واژه عصمت در

خلاصه درس26
راجع به عصمت انبیاء دلایل مختلفی عقلی و نقلی ارائه شده است و در قرآن کریم آیات زیادی در این ارتباط وجود دارند. از جمله ظاهر برخی از آیات ن

خلاصه درس27
در این درس، راه‌های اثبات نبوت مورد توجه قرار گرفته است. این بحث بدان جهت مطرح شده است که مقام نبوت، یک مقام مهم و بلند مرتبه است و امکان

خلاصه درس28
در این درس راجع به راه‌های اثبات نبوت پیامبر اسلام بحث شده است و نبوت آن حضرت را از رهگذر اعجاز، گردآوری قرائن و اِخبار پیامبر پیشین به اث

خلاصه درس29
در این درس راجع به مصونیت قرآن از تحریف بحث شده است و با دلایل عقلی و نقلی اثبات شده است که در آن هیچ‌گونه تحریفی به زیاده و نقصان صورت نگ

خلاصه درس30
اصل مسئله خاتمیت از مسلمات مکتب اسلام بوده و تمام فرق اسلامی آن را قبول دارد و برخی از بزرگان آن را از ضروریات دین اسلام می‌دانند. مفاهیم

خلاصه درس31
یکی از سوالات اساسی در مورد نبوت، راز یا فلسفه ختم نبوت است و این مسئله به یکی از مسائل بغرنج کلامی تبدیل شده است. دو نگاهِ برون‌دینی و در

خلاصه درس32
در این درس راجع به جهانی و جاویدانی بودن دین اسلام بحث شده است. مقصود از جهانی بودن این است‌ که دین اسلام اختصاص به مکان خاص، مردم خاص و ن

خلاصه درس33
این درس به مباحث مقدماتی امام‌شناسی می‌پردازد. در آغاز به مفاهیم لغوی و اصطلاحی امام پرداخته شده و سپس برخی مباحث مقدماتی دیگر طرح می‌گردد

خلاصه درس34
در این درس جایگاه امامت در اندیشه اسلامی بررسی می‌گردد. با توجه به اینکه امامت از یک طرف با هدایت انسان رابطه نزدیک دارد و از سوی دیگر؛ هد

خلاصه درس35
در این درس راجع به شرایط و صفات امام بحث می‌شود که از جمله شرائط امام، عصمت است. در اینکه عصمت یک امر اکتسابی است یا یک امر تفضلی و اعطایی

خلاصه درس36
در این درس، علم امام که یکی دیگر از شرایط خاص امام است، مورد بحث قرار می‌گیرد. تحلیل مطلق علم و شکافتن ماهیت آن از جمله مسائل پیچیده است و

خلاصه درس37
این درس در تکمیل درس گذشته ارائه شده است و در حقیقت علم ‌غیب امامان معصوم که شعبه‌یی از علم امام است، در اینجا بررسی گردیده است. مباحث مرب

خلاصه درس38
در این درس راجع به امامت امام علی از منظر قرآن کریم بحث شده است. از مباحث مربوط به شرایط امام از جمله عصمت، علم خطاناپذیر و علم غیب امام،

خلاصه درس39
در این درس امامت امام علی (ع) از منظر روایات مورد توجه قرار گرفته است. گر چند، در این ارتباط، اخبار و روایات زیادی وجود دارند؛ ولی در اینج

خلاصه درس40
در این درس به مهم‌ترین اشکالات مخالفان نص بر امامت اختصاص یافته است. همانگونه که روشن است، برادارن اهل سنت با نظریه نصب امام علی مخالف‌اند

خلاصه درس41
در این درس امامت سایر امامان اهل‌بیت بررسی شده است و مباحث مربوط به شرایط امام که قبلا گفته شد [امام باید معصوم و دارای علم لدنی و منصوب ا

در این درس ضمن اشاره به باطل بودن عقاید زیدیه، اسماعیلیه، فتحیه و واقفیه به برخی از اشکالات بر ادلّه امامت امامان معصوم (ع) اشاره و سپس بر ردّ هر کدام

خلاصه درس43
موضوع ولادت امام مهدی از موضوعات مهم است که برخی از علماء شیعه اثار متعددی راجع به مسئله مهدویت تألیف کرده‌اند. تقریباً از قرن چهارم هجری

خلاصه درس44
این درس به امامت و دلایل امامت امام دوازدهم اختصاص دارد. دلایلی‌که برای اثبات سایر امامان معصوم اقامه گردید، برای اثبات امام زمان نیز قابل

خلاصه درس چهل و پنج
مباحث مربوط به طول عمر و غیبت امام زمان، پایان‌بخش مباحث مهدویت و امامت است. عمر زیاد و غیبت طولانی امام زمان در کنار سایر مباحث م

خلاصه درس چهل و شش
مولف از این درس، وارد اصل دیگری [معاد] از اصول دین شده است و در ابتدا راجع به اهمیت و جایگاه معاد در دین اسلام سخن گفته است. معاد د

خلاصه درس چهل و هفت
این درس به اثبات معاد اختصاص دارد. در حقیقت اصل اعتقاد به معاد هیچگونه محذور عقلی ندارد و متضاد با قواعد مسلم عقلی از قبیل اجتماع

خلاصه درس چهل و هشت
در این درس به مهم‌ترین اشکالات منکران معاد، مانند اشکال آکل و مأکول، استحاله اعاده معدوم و عدم قابلیت جسم متلاشی‌شده برای زندگی مج

خلاصه درس چهل و نُه
در این درس به چگونگی روابط معاد با روح پرداخته شده است. مسئله اصلی در این بحث این است که چگونه می‌توان در عالم آخرت اثبات کرد که ا

خلاصه درس پنجاه
در این درس راجع به رویدادهایی‌که از هنگام مرگ تا قیامت برای انسان اتفاق می‌افتد، بحث شده و محتوای آن با استفاده از دلايل نقلی معتبر گر

خلاصه درس پنجاه و یک
این درس مربوط به سیمای قیامت در قرآن کریم و هم‌چنین مسائل مربوط به اولین روز عالم آخرت است. روز قیامت از نظر قرآن کریم، روز ساده‌

خلاصه درس پنجاه و دو
این درس با عنوان «چند نکته‌ی مهم در مورد دنیا و آخرت» به یکسری نکات کلی اشاره کرده است که در آنها بر اساس منابع معتبر دینی و جهان

خلاصه درس پنجاه و سه
در این درس، نقش ایمان و کفر در سعادت و شقاوت ابدی انسان بررسی می‌شود. یکی از مباحث‌ اساسی، محتوای این پرسش از قدیم در میان علماء

خلاصه درس پنجاه و چهار
در این درس با عنوان «نگاهي به برخی مسائل ایمان و کفر»، نکات باقیمانده در خصوص ایمان و کفر مطرح گرديده است که از آن جمله رابطه م

خلاصه درس پنجاه و پنج
شفاعت به معنای جفت در مقابل فرد است. این واژه در علم کلام به این معنا است که فرد آبرومندی از شخص دیگری بخواهد که کوتاهی کسی را ب