باب حادی عشر 1 (توحید و عدل) | فارسی | پایه سوم

مصنف و بیو:

 علامه حلّی (۶۴۸-۷۲۶ق) از بزرگ‌ترین فقیهان و متکلمان شیعه
در قرن هشتم قمری است. او بیش از ۱۲۰ کتاب در زمینه‌های مختلف علمی مانند فقه، کلام، تفسیر، منطق، اصول و
رجال نگاشته است که بسیاری از آنها منابع تدریس و تحقیق در حوزه‌های علمیه شیعه
محسوب می‌شوند. علامه حلی نقش مهمی در گسترش فقه شیعه داشته و مبانی کلامی و
اعتقادی شیعه را بر اساس اصول عقلی تبیین کرده است .کتاب‌های معروف او از جمله «باب حادی‌عشر» و
«کشف المراد» که شرحی بر «تجرید الاعتقاد» خواجه نصیرالدین طوسی است، از منابع اصلی
مطالعه اعتقادات در شیعه به شمار می‌روند. دیگر آثار معروف او شامل «نهج الحق و
کشف الصدق»، «خلاصة الاقوال»، «الجوهر النضید»، «تذکرة الفقهاء»، «قواعد الاحکام»
و «مختلف الشیعه» هستند.

 زندگی و تحصیلات

 حسن بن یوسف بن مطهّر حلی، معروف به علامه حلی،
در ۲۹ رمضان ۶۴۸ قمری در حله، عراق، به دنیا آمد. پدرش یوسف بن مطهر از متکلمان و
عالمان علم اصول بود. علامه از کودکی به مکتب رفت و قرآن، خواندن و نوشتن را
آموخت. سپس نزد پدر و دایی‌اش، محقق حلی، ادبیات عرب، فقه، اصول فقه، حدیث و کلام
را فراگرفت. او علوم منطق، فلسفه و هیئت را نیز نزد اساتیدی مانند خواجه نصیرالدین
طوسی آموخت و قبل از رسیدن به سن بلوغ به درجه اجتهاد رسید.

 مرجعیت و لقب آیت‌الله

 پس از درگذشت محقق حلی در سال ۶۷۶ قمری، شاگردان
و دانشمندان حله علامه حلی را به عنوان مرجع شیعه برگزیدند و او در ۲۸ سالگی این
مسئولیت را بر عهده گرفت. او نخستین فردی بود که به دلیل دانش و فضل بسیارش با لقب
آیت‌الله خوانده شد. ابن حجر عسقلانی او را «آیة فی الذُّکاء» (نمونه روشن صفاء
ذهن) نامیده است.

 تألیفات

 علامه حلی در علوم مختلفی چون فقه، اصول فقه،
کلام، حدیث، تفسیر، رجال، فلسفه و منطق آثار بسیاری تألیف کرده است. او در کتاب
«خلاصة الاقوال» ۵۷ اثر خود را ذکر کرده و سید محسن امین در «اعیان الشیعه» تعداد تألیفات
او را بیش از یکصد کتاب دانسته است. برخی آثار معروف او شامل «مختلف الشیعه»،
«تذکره الفقهاء»، «کشف المراد»، «باب حادی عشر»، «منهاج الکرامة»، «خلاصة الاقوال»
و «جوهر النضید» هستند، علامه حلی دو کتاب در اصول عقاید شیعه به نام‌های
«نهج الحق و کشف الصدق» و «منهاج الکرامه» تألیف کرد و آنها را به عنوان تحفه به
اولجایتو تقدیم کرد.

معرفی کتاب:

باب حادی عَشْر، کتاب کلامی معروف شیعی، باب یازدهم از منهاج الصّالح فی مختصر المصباح که علامه حلی (متوفی ۷۲۶) به خواهش وزیر محمدبن محمد قوهدی نوشته و در آن مصباح المُتَهَجِّد شیخ طوسی (متوفی ۴۶۰) را که در ادعیه و عبادات است خلاصه کرده است. وی تلخیص خود را در ده باب گردانیده و سپس از جهت آنکه شناخت عبادت و دعا، فرعِ شناخت معبود و مدعو است و صحت عبادت بستگی به صحت اعتقاد و ایمان دارد بابی به نام باب یازدهم (الباب الحادی عشر)، در شناخت اصول دین به آن افزوده است.علامه حلّی در این بابِ یازدهم، از اصول دین آنچه را به اجماعِ علما بر هر مسلمانی واجب است چنین برمی شمارد: شناخت خدا و صفات ثبوتیه و سلبیه او و آنچه بر او صحیح و از او ممتنع است، و شناخت نبوت و امامت و معاد. 

معرفی استاد دوره:

حجت الاسلام و المسلمین استاد سید قاسم علی احمدی، محقق و پژوهشگر برجسته معاصر، در سال 1345 در شهر مقدس قم متولد شد. ایشان حدود 30 سال است که در حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل، تدریس و ارائه مباحث مختلف علوم دینی و عقلی می‌باشد. ایشان به خاطر تسلط عمیق بر مباحث عقلی و کلامی، قدرت استدلال و نقد عالمانه، و همچنین بیان شیوا و رسای مطالب، در میان اساتید و فضلای حوزه علمیه قم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. درس‌ها و سخنرانی‌های ایشان مورد استقبال طلاب و پژوهشگران علوم دینی قرار می‌گیرد.

هدف و آنچه در این دوره یاد میگیرید:

امید است با گذراندن این دوره و بکار بستن آموزه های آن، دانش پژوه به توانایی های زیر دست یابد:
شناخت دقیق تر اصول دین
تقویت بنیان‌های اعتقادی
افزایش قدرت استدلال و مناظره
آشنایی با تاریخ اندیشه کلامی
ارتقای سطح علمی و معرفتی

سر فصل های دوره (واژه):

توحید و عدل

کتب پیش نیاز و موازی پیشنهادی:

کتب پیش نیاز زیر، برای فهم بهتر و دقیق تر باب حادی عشر، پیشنهاد می شود:
اصول اعتقادات در 40 درس
عقاید امامیه
عقاید علامه مجلسی (ره)

بهترین شروح درس:

النافع یوم الحشر، اثر فاضل مقداد (معروفترین)
ارشاد البشر، شیخ سلیمان ابن احمد القطیفی
مفتاح اللباب، اثر أبی الفتح الشریفی 

بیان روش تدریس دوره توسط استاد:

استاد ابتدا مطالب را از خارج، مفصلا شرح و توضیح داده و سپس متن کتاب را خوانده و ترجمه و تطبیق می نماید.

داشتن کمک آموزشی:

در این دوره، شما به خلاصه دروس، سوالات تمرینی و امتحانی و فایهای صوتی جلسات دسترسی دارید.

مخاطبین دوره:

طلاب و دانشجویان علوم دینی
پژوهشگران و محققان
علاقه‌مندان به مباحث اعتقادی
مدرسان و مبلغان