گزیده درس صد و سی و نُه
استاد در این درس وارد بررسی احادیث باب «الْجَبْرِ وَ الْقَدَرِ وَ الْأَمْرِ بَيْنَ الْأَمْرَيْنِ» میشود. مرحوم کلینی در این باب چهارده حدیث نقل کرده است. در این باب مسئله جبر و اختیار مطرح میشود که از مسایل کلیدی علم کلام است. اشاعره قایل به جبر هستند و کارهای بندگان را از آن خداوند میدانند و خود بنده را به حیث ابزار به حساب میآورد. واژه قدر معانی مختلفی دارد که یکی از معانیاش این است که کار بنده را به صورت مستقل از خود بنده بداند و خداوند را به کلی از کار بندگان برکنار شمارد؛ این عقیده معتزله است. عقیده سوم از امامیه است که از آن تعبیر به «الامر بین الامرین» شده است. روایت اوّل این باب از حضرت امیرالمؤمنین (ع) است که نسبت به سایر روایات این باب اندکی طولانی است. حضرت پس از بازگشت از جنگ صفین در مسجد کوفه نشسته بود، پیرمردی جلو آمد و در برابر آن حضرت زانو زد و عرض کرد: یا امیرالمؤمنین بفرمایید که رفتن ما به شام به قضا و قدر الهی بود؟ امام (ع) فرمود: آری! ای پيرمرد به هيچ تلی بالا نرفتيد و به هيچ درهای سرازير نشديد؛ مگر به قضا و قدر الهی. پيرمرد گفت: یا اميرمؤمنان رنجي كه من در اين مسیر بردم به حساب خدا گذارم؟ حضرت فرمود: ساكت باش ای پيرمرد به خدا قسم كه خدا اجر بزرگی نسبت به رفتن آنجا و اقامت در آنجا و بازگشت از آنجا به شما داده است و شما نسبت به هيچ يك از حالات خود مجبور و ناچار نبوديد. پيرمرد گفت: چگونه میشود كه ما در هيچ يك از حالات مجبور و ناچار نباشيم با آنكه رفتن و حركات و بازگشت ما به قضا و قدر خدا باشد؟ حضرت به او فرمود: مگر تو گمان میكنی كه آن قضا حتمی بود و آن قدر لازم، اگر چنين میبود ثواب و عقاب و امر و نهی و بازداشت خدا بيهوده بود ...
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «الْجَبْرِ وَ الْقَدَرِ وَ الْأَمْرِ بَيْنَ الْأَمْرَيْنِ» (روایت 1).
يتم استخدام ملفات تعريف الارتباط والتقنيات المشابهة على مواقعنا لتخصيص المحتوى والإعلانات. يمكنك العثور على مزيد من التفاصيل وتغيير إعداداتك الشخصية أدناه. بالنقر على موافق، أو بالنقر على أي محتوى على مواقعنا، فإنك توافق على استخدام هذه الملفات والتقنيات المشابهة.
إعدادات الخصوصية
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.