خلاصه درس دهم
این درس با این پرسش آغاز شده است که آیا میتوان خدا را توصیف کرد؟ به بیان دیگر، آیا عقل انسان ظرفیت و قدرت کشف اسماء و صفات الهی را دارد یا نه؟
در پاسخ به سئوال فوق سه نظریه در میان علمای کلامی وفیلسوفان اسلامی مطرح شده است. یک، نظریه تشبیه است که خدا را با بسیاری از اوصاف انسانی توصیف میکند و به طور کلی مبنای این نظریه، تشبیه خداوند به موجودات ممکنالوجود است. این نظریه در مورد صفات خداوند مردود نیست، چون خدا جسم ندارد و متصف به زمان و مکان نمیشود. دو، نظریه معروف به تنزیه است که خدا را از هرگونه صفاتیکه با عقل بشری توصیف گردد، منزه دانسته است و این نظریه نیز رد شده است. سه، نظریه وسط است و معتقد است که همانگونه عقل میتواند اصل وجود خدا را اثبات کند و با قید و قیودی صفات او را هم ثابت مینماید و همین نظریه سوم [وسط] صحیح است. در روایتی آمده است که کمال اخلاص برای خداوند این است که انسان از خداوند صفات را نفی کند.
در مورد توقیفی بود اسماء و صفات خدا، دو نظریه وجود دارد: یک، توقیفی است و باید تنها همان اسماء و صفاتیکه در آیات [در قرآن کریم، حدود صد و بیست و هشت اسم و صفت برای خدا آمده] و روایات آمده بر خدا قابلاطلاق است. دو، شیعه معتقد است که اطلاق هر اسم و صفت دیگری که خالی از عیب و نقص باشد بر خدا اشکال ندارد. خداوند قابلیت توصیف به تمام کمالات را دارد و هر کمالیکه در این عالم وجود داشته باشد با شرط تجرید قابلانتساب به خداوند است.
خودآزمایی
نظریه تشبیه را در مورد صفات خداوند بیان کنید و در سه سطر به آن جواب دهید؟
نظریه تنزیه در مورد صفات خداوند را توضیح دهید و درست نبودن این نظریه را بیان نمایید؟
نظریه وسط از کیست و به چه دلیل این نظریه صحیح است؟
منظور از اینکه «صفات خدا عین ذاتش است،» چیست؟
در مورد توقیفی و عدم توقیفی بودن اسماء و صفات خداوند چند نظریه وجود دارد، آنها را بیان کنید؟
با کدام شرط میتوان خداوند را به تمام کمالات توصیف کرد و به چه دلیل؟
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.