خلاصه درس 8
در این درس از ضرورت قاعده سازی در قلمرو اخلاق اسلامی در دوران جدید و روزگار تبادل سریع اطلاعات در هر گوشه و کنار جهان بحث شد. برای روشن شدن موضوع، معنای لغوی و اصطلاحی قاعده مورد بحث قرار گرفت. پس از آن نتیجه گرفته شد که معنای قاعده سازی در قلمرو اخلاق این است که باید دنبال یک اصلی کلی جهان شمول یا مسلمان شمول استنباط شده از منابع دینی برآئیم تا براساس آن حکم جزئیات اخلاق را مشخص کنیم. این مسئله زمانی اهمیت می‌یابد که دلیل خاصی بر تک تک گزاره‌های اخلاقی وجود نداشته باشد. در این زمینه نمونه‌هایی از علم فقه و اصول نیز ذکر شد که در آنها چگونه قاعده سازی صورت گرفته است. در محدوده قاعده سازی موسع یا مضیق توضیح داده شد که اگر قواعد اخلاقی شامل همه انسان‌ها از همه ادیان و مکاتب شود، قاعده سازی، موسع واگر مخصوص مسلمانان باشد قاعده سازی مضیق خواهد بود.
خودآزمایی درس 8
1. ضرورت قاعده سازی در علم اخلاق را توضیح دهید.
2. معنای لغوی و اصطلاحی قاعده را روشن نمائید.
3. مراد از قاعده سازی در قلمرو علم اخلاق اسلامی را تبیین نمائید.
4. نمونه‌هایی از قاعده سازی در علم اصول و فقه را بیان نمائید.
5. دو نوع تأسیس قاعدة اخلاقی موسع و مضیق را توضیح دهید.
6. آیا تأسیس قاعدة موسع به معنای همرنگی کامل مسلمان با کافر است؟ چرا؟
