گزیده درس سی و دو
این درس به بررسی جنگ «احد» اختصاص دارد که یکی از جنگهای مهم مسلمانان با مشرکان قریش بود. در درس قبلی اشاره شد که جنگ احد، از جمله پیامدهای جنگ بدر بود که در آن کفار قریش به شدت شکست خورد و دوباره تصمیم گرفتند تا کار مسلمانان را تمام کنند. هم‌چنین گفته شد که پیامبر اسلام چگونه از تصمیم مشرکان قریش آگاه شد و موقعیت این جنگ در کجاست؟ در این جنگ، منافقان کارشکنی‌های زیادی کرد و از جمله اینکه عبدالله بن ابی با سیصد نفر از افرادش از لشکر اسلام جدا شد و به مدینه بازگشتند. استاد ناصری تدبیر پیامبر اسلام را در این جنگ و هم‌چنین چگونگی جریان جنگ احد را به صورت گذرا توضیح می‌دهد. از جمله تدبیر پیامبر اسلام، ایجاد نگهبانی بر تپه‌ی «عِنین» بود که با تخلف نگهبانان آن تپه مشکلات زیادی برای مسلمانان ایجاد کرد و در واقع با حمله‌ی مجدد دشمن با فرماندهی خالد بن ولید از آن تپه، نظم و شیرازه‌ی سپاه اسلام از بین رفت و در حدود هفتاد نفر از سپاه اسلام، از جمله حمزه سیدالشهداء به شهادت رسیدند. ولی در مجموع این جنگ تمام شد و آثار و درسهای زیادی برای مسلمانان بدنبال داشت. عوامل شکست مسلمانان را در این جنگ می‌توان به چند عامل خلاصه کرد: اوّل، منافقت و مخالفت عبدالله بن ابی که سیصد نفر را از میان لشکر اسلام خارج کرد. دوّم، دنیادوستی برخی از مسلمانان بود که به دلیل بدست آوردن غنائم از تعقیب دشمن به قدر کافی صرف‌نظر کردند. سوم، از دست دادن تپه «عنین» بود که پیامبر اسلام بر حفظ آن در صورت شکست و پیروزی بسیار تأکید کرده بود. عامل چهارم، مسئله شایعه‌سازی از سوی دشمن بود که پیامبر اسلام کشته شده است و این روحیه‌ی مسلمانان را تضعیف کرد و اکثراً پا به فرار گذاشتند. استاد می‌فرماید: عواملی دیگری هم در این زمینه دخیل بوده است که در اینجا به همین چهار عامل اشاره می‌شود. آثار و پیامدهای این جنگ را می‌توان در موارد ذیل خلاصه کرد: امیدواری و شادمانی مشرکان قریش، سرافکندی و شرم‌ساری مسلمانان و عزادار شدن بسیاری از خانواده‌های مسلمان در مدینه. پیامبر اسلام بعد از این شکست تلاش کرد تا باردیگر روحیه‌ی مسلمانان را احیاء کند و به همانند سابق بازگرداند.
کلیدواژه: جنگ احد.
