گزیده درس ده
در ابتدای این درس استاد به ترجمه و تبیین قسمت باقیمانده بحث مقدمه میپردازد و درس را از عبارت ذیل آغاز میکند: «و أوّل ما ابدأُ به و افتتح به کتابی هذا کتاب العقل و فضائل العلم و ارتفاع درجة اهله و علوّ قدرهم و نقص الجهل و ...». مرحوم کلینی بعد از اینکه مقدمه کتاب خودش را تحریر میکند، میفرماید: من محتوای کتاب خودم را از بحث عقل و فضائل علم و ... آغاز میکنم. به این معنا، ایشان در ابتدای کتاب کافی، روایات مربوط به عقل و علم و ارزش علم را مطرح میکند، سپس وارد مباحث دیگری میشود. مرحوم کلینی در پایان مباحث مقدماتی خودش به این نکته اشاره میکند که عقل قطبی است که همه چیز بر آن میچرخد و به وسیلهای آن دلیل اقامه میگردد. استاد میلانی بعد از اینکه مقدمه کتاب کافی را ترجمه و تبیین میکند، بلافاصله به سراغ کتاب «عقل و جهل» میرود که محتوای اصلی کتاب کافی از همین باب آغاز میشود. براساس آنچه که از روایات استفاده میشود مقصود از عقل، همان قوه تشخيص و ادراك و وادار كننده انسان به نيكى و صلاح و بازدارنده از شر و فساد است. در کتاب عقل و جهل روایات زیادی آمده است که مرحوم کلینی روایت اوّل را از امام باقر (ع) نقل میکند: «... عن ابی جعفر (ع) قال: لَمَّا خَلَقَ اَللَّهُ اَلْعَقْلَ اِسْتَنْطَقَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ وَ عِزَّتِی وَ جَلاَلِی مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْکَ وَ لاَ أَکْمَلْتُکَ إِلاَّ فِیمَنْ أُحِبُّ أَمَا إِنِّی إِیَّاکَ آمُرُ وَ إِیَّاکَ أَنْهَى وَ إِیَّاکَ أُعَاقِبُ وَ إِیَّاکَ أُثِیبُ: چون خدا عقل را آفرید از او بازجویى کرد و گفت: جلو بیا، او پیش آمد و بعد گفت: بازگرد، او بازگشت، خدا فرمود: به عزت و جلالام سوگند، مخلوقى را نیافریدم که نزدم محبوبتر از تو باشد و تو را به کسى مىدهم که دوستش دارم. همانا توجه امر و نهى من به توست و کیفر و پاداشام نیز به حساب توست.» استاد بعد از اینکه روایت نخست را توضیح میدهد، بهدنبال آن چهار حدیث دیگر این کتاب را نیز ترجمه و تفسیر میکند. از مفاد روايت دوّم استفاده مىشود كه عقل با حياء و دين لازم و ملزوم است و از يكديگر جدا نمیشوند. پس خداوند به هر كسی عقل داده باشد، حياء و دين هم داده است. در حدیث سوم، شخصى از امام صادق (ع) راجع به عقل میپرسد و امام (ع) جواب میدهد. در روایت چهارم امام رضا (ع) عقل را دوست انسان و جهل را دشمن او میداند. در روایت پنجم از امام (ع) راجع به کسانی سئوال میشود که نسبت به ائمه (ع) اظهار محبّت میکند، ولی در این راه تصمیم جدی ندارد که از جان و مال بگذرد.
کلیدواژه: کتاب عقل و جهل (روایات 1 ـ 5).
کوکیز اور مشابہہ ٹیکنالوجیز ہماری سائٹوں پر مواد اور اشتہارات کو ذاتی بنانے کے لیے استعمال ہوتی ہیں. آپ مزید تفصیلات اور اپنی ذاتی ترتیبات کو تبدیل کر سکتے ہیں. اوکے پر کلک کرنے سے، یا ہماری سائٹوں پر کسی بھی مواد پر کلک کرنے سے، آپ ان کوکیز اور مشابہہ ٹیکنالوجیز کے استعمال سے اتفاق کرتے ہیں.
جی ڈی پی آر
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.