گزیده درس چهارصد
بحث در مورد روایات باب «الفَيء وَ الأَنفَال وَ تَفسِير الخُمس وَ حُدُوده وَ مَا يَجِبُ فِيه» است و در درس قبلی گفته شد که مرحوم کلینی پیش از ذکر روایات به یک مقدمه پرداخته که در این مقدمه به تبیین نظر خودش در مورد فیء، انفال و تفسیر خمس و حدود آن پرداخته است. مرحوم كلينى در این مقدمه میفرمايد: خداوند تمام دنيا را به جانشین خودش داده؛ چون خطاب به فـرشـتگان گفته است: من در زمين خليفه میگذارم. نخستین خلیفه خدا در زمین حضرت آدم بود و تمام دنیا از آن وی بوده است و سپس به فرزندان نيكوكارش (پیامبر و امام) میرسد. از اینرو بخشی از دنیا را که دشمنان (کفّار و مشرکان) به زور گرفت و بعد از آن با جنگ يا غلبه از آنها پس گرفته شده است به آن «فیء» گفته میشود. لذا فیء آن اسـت كـه با غـلبـه و جـنـگ بـه پیامبر و امام بـرگردد. فىء در لغت به معناى بـرگـشـتن است و حكم آن در کلام خداوند این گونه بیان شده است: «وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ». انـفال با فیء تفاوت دارد. انفال مختص پیامبر (ص) است؛ بهعنوان نمونه فدك مخصوص پيامبر است و آن حضرت و امام علی (ع) آن را فتح كردند و به آن انفال اطلاق میشود. همينطور است نيزارها، معادن، درياها و بيابانها كه همه به امـام اختصاص دارد. چنانچه کسی با اجازه امام در مناطق مزبور كار كند، چهار پنجم از درآمد آن مال خـودش و يك پنجم آن از امام است. البته ناگفته نماند آنچه به امام تعلق دارد، در حکم خمس است. بر عکس هر كسی بدون اجازه امام كار كند، امام حق دارد تمام درآمد را بگيرد، و هيچكسی در آن سهمى ندارد. اگر كسی بدون اجازه صاحب زمين، خرابهاى را آبـاد كـنـد يـا قـنـاتى جارى سازد يا در زمين خراب عملى انجام دهد، مالک آن نمىگردد و چنانچه مالك اصلی زمين بخواهد از او مىگيرد و اگر بخواهد در اختیار وی قرار میدهد. روایت اوّل این باب را سلیم بن قیس از امام علی (ع) نقل کرده و محتوای آن راجع به هدف از منع صدقه برای اهلبیت (ع) است.
کلیدواژه: کافی: کتاب حجت، باب «الفَيء وَ الأَنفَال وَ تَفسِير الخُمس وَ حُدُوده وَ مَا يَجِبُ فِيه» (بررسی مقدمه کلینی و روایت 1).
کوکیها و فناوریهای مشابه در سایتهای ما برای شخصیسازی محتوا و تبلیغات استفاده میشوند. شما میتوانید جزئیات بیشتر را در زیر مشاهده کرده و تنظیمات شخصی خود را تغییر دهید. با کلیک روی OK یا هر محتوایی در سایتهای ما، شما با استفاده از این کوکیها و فناوریهای مشابه موافقت میکنید.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.