گزیده درس شش
در دروس گذشته راجع به اقسام علم توضیحاتی داده شد که یکی از مهمترین اقسام علوم، علم عقلی است که اولاً، انسان را از سائر حیوانات متمایز میسازد و ثانیاً، علوم عقلی در قلمرو علم منطق قرار دارد. تقسیم علم به تصور و تصدیق، یکی از تقسیمات مهم علم است که موضوع علم یا تصور [معرف] یا تصدیق [حجت] است. بحث از معرف، مربوط به تصورات است و بحث از تصدیق از استدلال، حجت و قضایا میباشد که بیشترین حجم مباحث منطق متمرکز بر تصدیقات است. مرحوم مظفر تصور و تصدیق را در قالب مثال بغرنج ریاضی بیان کرده است که آن رسم مثلث و دو زاویه قائمه است که برای تصور آن مراحل مختلفی طی میکند، ولی چنانچه بر تساوی آن دو زاویه قائمه برهان اقامه شود، حالت جدید و متفاوت با گذشته به وجود میّآید. این حالت، همان ادراک مطابقت این نسبت با واقع که مستلزم حکم نفس و تصدیق آن به مطابقت است. مثال محسوستری را استاد بیان داشته است: میدانیم که ابتدا ذهن به سوی مفاهیم جذب میشود و چند مفرد را تصور میکند، مثلاً تصور زید [موضوع]، تصور قیام [محمول] و تصور نسبت میان زید و قیام [تصور نسبت میان موضوع و محمول] که هر سه از سنخ تصور است. بدنبال تصور سوم، یک ادراک پیدا میشود که ادراک به مطابقت میان این قضیه و این نسبت به عالم خارج است و این همان تصدیق میباشد. چنانچه این چهار مرحله شکل بگیرد، قضیه تحقق مییابد و حکم صورت میگیرد.
کلیدواژه: تصور و تصدیق.
Les cookies et autres technologies similaires sont utilisés sur nos sites pour personnaliser le contenu et les publicités. Vous pouvez trouver des détails supplémentaires et modifier vos paramètres personnels ci-dessous. En cliquant sur OK, ou en cliquant sur n'importe quel contenu sur nos sites, vous acceptez l'utilisation de ces cookies et de ces technologies similaires.
RGPD
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.