گزیده درس صد و هشتاد و پنج
استاد در درس قبلی مباحث مربوط به تنبیه چهارم را به پایان رسانید و در این درس به محتوای تنبیه پنجم شروع میکند که جزء تنبیهات مهم اصل صحت به شمار میرود. محتوای این تنبیه را این مسئله تشکیل میدهد که اصل صحت مقارنات اتفاقی متعلق و موضوع خود را ثابت نمیکند. به عبارت دیگر، اصل صحت اموری را که خارج از حقیقت موضوع یا متعلق آن باشد به اثبات نمیرساند. استاد این مسئله را در قالب یک مثال توضیح میدهد؛ مثلاً یک معامله انجام بگیرد و در آن زید فروشنده و بکر خریدار باشد. امّا در اینجا این اتفاق بیفتد که خریدار (بکر) بلافاصله بعد از خواندن عقد بمیرد، سپس در صحت این معامله شک شود، ثمنی که مشتری پرداخت کرده است، آیا این ثمن از اموال مایُملک بوده یا از اموال غیر ما یُملک بوده است؟ سئوال دوّم این است که آیا در این مسئله اصل صحت جاری میشود یا نمیشود؟ در اینجا در اصل معامله اصل صحت جاری میشود که معامله صحیح است؛ ولی اصل صحت، اموال مایملک بودن ثمن را ثابت نمیکند و در این مورد جواب منفی است. البته باید توجه کرد که محتوای تنبیه پنجم با مباحث تنبیه سوم که در مورد صحت مطلقه و صحت نسبی بود، اشتباه گرفته نشود. گرچند مباحث این دو امر بههم شباهت دارند؛ ولی در واقع دو مبحث جداگانه هستند که استاد دلیل تفاوت آن دو را توضیح میدهد. در ادامه مرحوم شیخ انصاری برای این مسئله یک نظیری ذکر میکند که قبلاً در قاعده فراغ و تجاوز بیان گردید. استاد در این درس مباحث مربوط به این تنبیه را به پایان میرساند و از درس بعدی وارد تنبیه ششم میشود.
کلیدواژه: بررسی تنبیه پنجم، بررسی مقارنات اتفاقی.