گزیده درس سی و پنج
درس سی و پنجم از «قال: و قد یؤخذ الامکان بمعنی سلب الضرورة ...»، شروع شده است و تا «فالاولی أن ینافی امکانه فی المستقبل»، ادامه دارد. در این درس به مفهوم امکان عام و امکان خاص پرداخته میشود. واجب یعنی وجودش ضروری و عدمش محال است. ممتنع یعنی عدمش ضروری و وجودش محال است. ممکن یعنی هیچکدام از وجود و عدمش ضروری نیست. گاهی گفته میشود که درخت ممکنالوجود است، این سخن به این معنا است که بودن و نبودن برای درخت ضرورت ندارد. امّا، گاهی گفته میشود که وجود خدا ممکن است، منظور از این سخن این است که وجود خدا محال نیست و لو اینکه بودنش ضرورت دارد و نبودنش محال است. در مثال دوّم که گفته شد که بودن وجود خدا ضروری و عدم آن محال است، به این نوع از امکان، امکان عام گفته میشود؛ ولی اگر گفته شود که درخت بودن و نبودنش ضرورت ندارد، به این امکان خاص اطلاق میشود.
کلیدواژه: امکان عام و امکان خاص.