گزیده درس پنجاه و هفت
استاد در دو درس گذشته بخشهای زیادی از روایت نخست باب حدوث عالم و اثبات محدِث از کتاب توحید را بررسی کرد و در این درس به ترجمه و تبیین ادامهای آن روایت میپردازد. سخن در این بود که امام صادق (ع) با فردی از اهل مصر به مباحثه پرداخت و بعد از بحث مقدماتی، وجود خداوند را با دلیل عقلی به اثبات میرساند. حضرت میفرماید: «أَ مَا تَرَى الشّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ اللّيْلَ وَ النّهَارَ يَلِجَانِ فَلَا يَشْتَبِهَانِ وَ يَرْجِعَانِ قَدِ اضْطُرّا لَيْسَ لَهُمَا مَكَانٌ إِلّا مَكَانُهُمَا فَإِنْ كَانَا يَقْدِرَانِ عَلَى أَنْ يَذْهَبَا فَلِمَ يَرْجِعَانِ وَ إِنْ كَانَا غَيْرَ مُضْطَرّيْنِ فَلِمَ لَا يَصِيرُ اللّيْلُ نَهَاراً وَ النّهَارُ لَيْلًا اضْطُرّا وَ اللّهِ...» مگر خورشيد و ماه و شب و روز را نمیبينی كه به افق در آيند، مشتبه نشوند، بازگشت كنند ناچار و مجبورند مسيری جز مسير خود ندارند، اگر قوه رفتن دارند؟ پس چرا برمیگردند، و اگر مجبور و ناچار نيستند چرا شب روز نمیشود و روز شب نمیگردد؟ اى برادر اهل مصر بخدا آنها براى همیشه (به ادامه وضع خود ناچارند و آنكه ناچارشان كرده از آنها فرمانرواتر (محكمتر) و بزرگتر است. زندیق گفت: راست گفتى. سپس امام (ع) فرمود: اى برادر اهل مصر به راستى آنچه را به او گرویدهاید، گمان مىكنید كه دهر است، اگر دهر مردم را میبرد چرا آنها را بر نمىگرداند و اگر بر مىگرداند چرا نمىبرد؟ اى برادر اهل مصر همه ناچارند، چرا آسمان افراشته و زمین نهاده شده چرا آسمان بر زمین نمیافتد، چرا زمین بالاى طبقاتش سرازیر نمىگردد و آسمان نمىچسبد و كسانی كه روى آن هستند به هم نمىچسبند؟ بعد از اینکه استدلال امام (ع) به پایان میرسد، آن زندیق به دست امام ایمان میآورد و گفت: خدا كه پروردگار و مولای زمين و آسمان است آنها را نگه داشته است. در مجموع امام (ع) در گفتگویی که با زندیق داشته است، وارد سخنان و استدلال طولانی نشده؛ بلکه از رهگذر پرسش سئوالهای کوتاه از زنديق، وی را براساس جوابهای خودش محكوم كرد و از نظر استاد، اين بهترين روش گفتگو و جدال به احسن است.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «حدوث العالم و اثبات المحدِث» (روایت 1).
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.