گزیده درس شصت و شش
استاد در درس گذشته وارد ترجمه و تبیین حدیث پنجم کتاب توحید، باب حدوث عالم و اثبات محدِث شد و قسمتی از آن را بررسی کرد. این حدیث را هشام بن حکم از امام صادق (ع) نقل میکند و محتوای آن را را گفتگوی امام صادق (ع) با شخص زندیق تشکیل میدهد که ظاهراً وی عالَم را ازلی و قدیم میدانسته است و امام (ع) استدلال میکند که عالم ازلی و واجبالوجود نیست؛ بلکه آن را خداوند ایجاد کرده است. بررسی و ترجمه متن حدیث تا اینجا رسید «ثُمّ یَلزِمُکَ إن ادَّعَیتَ اثنَینِ فُرجَةٌ مَا بَینَهُما حَتّی یَکُونا اثنَین فَصَارت الفُرجَة ثَالثاً بَینَهُما قَدِیماً مَعَهُما فَیَلزَمُکَ ثَلاثَةٌ، فَإن ادَّعَیت ثَلاثَةٌ لَزِمَکَ ما قُلتَ فِی الاِثنَینِ حَتّی تَکُونَ بَینَهُم فُرجَةٌ فَیَکُونُوا خَمسَة ثُمّ یَتَناهی فِی العَدَدِ إلی مَا لاَ نِهایَةَ لَهُ فِی الکَثرَةِ.» امام صادق (ع) به شخص زندیق فرمود: افزون بر مطلبی که گفته شد، چنانچه ادعای دو خدا کنی، بر تو لازم است به امتیازی میان آنها قائل شوی تا دوتا بودن آنها درست شود؛ بنابراین آن امتیاز و فرجه، خدای سوّمی قدیمی بین آن دو گردد؛ پس سه خدا گردنگیرت شود و اگر سه خدا ادّعا کنی، بر تو لازم میآید آنچه در دو خدا گفتیم که بین آنها فاصله باشد؛ آنگاه خدایان به پنج تا میرسند و همینطور در شماره بالا میرود و عدد خدایان روی به فزونی میگذارد و تعداد آنها پایانناپذیر میگردد. وقتی امام (ع) این استدلالها را بیان میکند، زندیق از امام میپرسد چه دلیلی بر وجود خدای یگانه وجود دارد؟ امام (ع) در جواب میفرماید: وجود افعال دلیل است که سازندهای آنها را ساخته است. چنانچه هر گاه به یک ساختمان محکمی نگاه کنی میدانی که آن بنا و استاد داشته است؛ گرچند تو او را ندیدهای. زندیق به سئوال خودش ادامه میدهد که حقیقت آن خدای یگانه چیست؟ امام (ع) در تداوم حدیث به پرسش او پاسخ میدهد. استاد در ادامه حدیث ششم را که آخرین حدیث باب حدوث عالم و اثبات محدِث است نیز ترجمه و تبیین میکند و این روایت از امام باقر (ع) است. در حديث ششم، هشت چيز از آثار قدرت خدای متعال و اوصاف او بیان گردیده است كه اهلخرد در آنها بينديشند و خدای خودشان را بشناسند.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «حدوث العالم و اثبات المحدِث» (روایات 5 ـ 6).
Les cookies et autres technologies similaires sont utilisés sur nos sites pour personnaliser le contenu et les publicités. Vous pouvez trouver des détails supplémentaires et modifier vos paramètres personnels ci-dessous. En cliquant sur OK, ou en cliquant sur n'importe quel contenu sur nos sites, vous acceptez l'utilisation de ces cookies et de ces technologies similaires.
RGPD
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.