گزیده درس صد و پنجاه و شش
تا هنوز دو شرط از شروط استصحاب مورد بررسی قرار گرفت؛ شرط اوّل بقای موضوع بود که مرحوم شیخ انصاری نه تنها بقای موضوع را به اثبات رسانید؛ بلکه کلیت آن را نیز ثابت کرد که در تمام استصحابها ضروری است. شرط دوّم شک در بقا بود که در این زمینه، بیشترین مباحث را قاعده یقین به خودش اختصاص داد و مرحوم شیح انصاری اعتقاد داشت که اخبار استصحاب به خود استصحاب اختصاص دارد و قاعده یقین را دربر نمیگیرد. از این درس، استاد به امر یا شرط سوم میپردازد که آن را میتوان به «عدم العلم» عنوان زد؛ به این معنا که اجرای استصحاب متوقف بر این است که علم در آن مفقود باشد. ولی در صورتی که دلیل علمی برای بقای موضوع و یا ارتفاع آن وجود داشته باشد، در آن صورت شک وجود ندارد و نیازی به استصحاب نخواهدبود. در ادامه مرحوم شیخ به این نکته میپردازد که در موردی که به جای علم، اماره [مانند خبر واحد، شهرت فتوائیه و غیره] وجود داشته باشد؛ مثلاً مکلّف در روز جمعه به عدالت زید یقین دارد؛ ولی در روز چهارشنبه شک میکند که زید عادل است یا نه؟ چنانچه در اینجا بینه وجود داشته باشد که زید عادل است، در این خصوصس چه باید کرد، آیا استصحاب جاری میشود یا نه؟ در اینجا مرحوم شیخ انصاری بدنبال یافتن پاسخ به همین پرسش است.
کلیدواژه: بررسی شرط سوم.