خلاصه درس47
در این درس به یکی دیگر از شایعترین رذایل اخلاقی یعنی فحش و دشنام پرداخته شد، اول طبق معمول مفهوم شناسی از موضوع بحث صورت گرفت. سپس سب و ناسزا در آیات قرآن کریم مورد بحث قرار گرفت در ابتدا قاعدة اولیه تأسیس و سپس آیات دال بر جواز دشنام و آیات مشتمل بر ناسزا مورد بررسی قرار گرفتند. از آیاتی که دلالت بر حرمت دشنام داشت یکی نهی از گفتار بیهوده بود و دیگری دستور به گفتن سخنان نیکو و سوم نهی از سب و ناسزا به دلیل جلوگیری از اقدام متقابل بود. در ادامه چندنکتة توضیحی نظیر بررسی حکمت یا علت بودن اقدام متقابل کفار به فحش، فحش زبانی و غیر محتوایی و واکنش‌های روبرو و غیابی، مورد بحث قرار گرفت.
بررسی سب و ناسزا در روایات بحث بعدی بود که در آن بیش از 5 روایت ذکر و بررسی شد. بعد آثار فحش و دشنام در آیات نظیر اجتناب از فحش، موجب اصلاح شدن اعمال و فحش دادن موجب ایجاد فتنه و اختلاف در میان مردم و آثار فحش در روایات نیز مورد اشاره قرار گرفت.
اما در بررسی ابعاد فحش به بحث مباهته و بهتان پرداخته شد و اقوال مختلف در بارة آن توضیح داده شد. آخرین بحث درمان فحش و ناسزاگویی بود که برای آن دو شیوه بیان شد.
خود آزمایی درس47
1. مفهوم فحش و دشنام را از نظر لغت واصطلاح توضیح دهید.
2. چگونگی برخورد قرآن کریم با سب و ناسزا را بیان نمائید.
3. آیات دال بر حرمت دشنام را بیان نموده و توضیح دهید.
4. فحش و دشنام در روایات چگونه انعکاس یافته‌اند؟
5. آثار فحش و ناسزا را از نظر آیات بیان نمائید.
6. آثار و پیامدهای فحش را از نظر روایات نام ببرید.
7. مباهته را معنا نموده و حکم آن و هم چنین موارد جواز آن را مورد بررسی قرار دهید.
8. شیوه‌های درمان فحش و ناسزاگویی را ارائه نمائید.
