درس49 المقام الثانی فی الإستصحاب، وقد خفي..، ص74 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

کتاب فرائد الأصول شیخ انصاری:
کارشناس محترم در آغاز ه جمع بندی دروس قبل پرداخته است و می گوید: آنچه در گذشته بیان کردیم: بحث ما در روایت موثقه عمار است: «کل شیء طاهر حتّی تعلم أنه قذر» در این روایت سه نظریه است:1. نظریه شیخ انصاری(ره)2. نظریه میرزاث قمی(ره).3. نظریه صاحب فصول(ره).نظریه شیخ انصاری از دو قسمت تشکیل شده است:الف. این روایت «کل شیء طاهر حتّی تعلم أنه قذر» یا شامل قاعده طهارت است و یا شامل استصحاب طهارت است؛ و شامل هر دو نمی شود؛ زیرا اگر ین روایت شامل هر شود لازمه اش استعمال لفظ(طاهر) در بیشتر از یک معناست و چنین استعمالی جایز نیست. نحوه استعمال در بیشتر از یک معنا: اگر مراد از این روایت قاعده طهارت باشد این «طاهر» اثبات اصل طهارت می کند؛ و اگر این روایت شامل قاعده استصحاب باشد کلمه «طاهر» اثبات ابقاء طهارت می کند؛ یعنی طهارتی که قبلاً وجود داشته ابقاء آن را اثبات می کند. و این دو معنا، دو معنای کاملا مغایر با هم هستند و قدر جامعی هم میان این دو وجود ندارد؛ لذا استعمال این لفظ در دو معنا می شود که جایز نیست.ب. این روایت چه شامل قاعده طهارت شود و چه شامل استصحاب طهارت شود، شامل هر دو شبهه است هم شبهه حکمیه و هم شبهه موضوعیه؛ زیرا شبهه حکمیه و موضوعیه دارای جامع هستند.نظریه میرزای قمی(ره): این روایت شامل هر دو قاعده نیست؛ یعنی هم شامل قاعده استصحاب و هم شامل قاعده طهارت؛ زیرا لازمه اش استعمال لفظ(طاهر) در أکثر از یک معناست؛ و این جیز نیست. این روایت شامل هر دو شبهه با هم نیست. مرحوم شیخ(ره): قسمت اول حرف مرحوم میرزا صحیح است، زیرا جامع وجود ندارد. اما قسمت دوم حرف ایشان صحیح نیست، زیرا جامع وجود دارد.نظریه سوم: صاحب فصول(ره) می فرماید این روایت شامل هر دو قاعده هست؛ هم شامل قاعده طهارت و هم قاعده استصحاب طهارت. در این روایت دو کلمه به کار رفته است که از هر کلمه یک قانون فهمیده می شود:1. کلمه اول «طاهرٌ» است؛ از این کلمه قاعده طهارت به دست می آید؛ به این صورت که مراد از این «طاهر» یعنی طهارت ظاهریه. توضیحش این است «کل شیء طاهر» یعنی هر چیزی که شک در طهارت و نجاستش دارید طهارت ظاهریه برای او ثابت است. (طهارت ظاهریه یعنی طهارتی که تا علم به نجاست نیامده هست، و علم به نجاست که آمد از بین می رود.)2. کلمه دوم «حتی تعلم أنه قذر» استصحاب فهمیده می شود؛ چون این عبارت معنایش این است «هذا الحکم مستمر إلی زمان علم بالنجاسة». معنای استصحاب هم همین است، یعنی استصحاب می گوید چیزی که ثابت شده بود این چیز همان طور ادامه دارد تا زمانی که یقین پیدا کنی به خلافش.اشکال: مرحوم شیخ(ره) به نظریه مرحوم صاحب فصول اشکال می گیرد و می فرماید: شما که می گوئید این روایت به ما می فهماند که «هذا الحکم مستمر إلی زمان علم بالنجاسة» مراد شما از هذا الحکم چیست؟. دو احتمال است:1. احتمال دارد مراد از «هذا الحکم» طهارت ظاهریه باشد، یعنی این طهارت ظاهریه بعد از اینکه برای شیخ ثابت شد ادامه دارد تا زمان علم به نجاست؛ اگر مراد شما این باشد دو اشکال وارد است:اشکال اول: شما می گوئید محتوای «حتی تعلم أنه قذر» اینست یعنی «هذا الحکم مستمر إلی زمان علم بالنجاسة» ؛ و مراد از «هذا الحکم» یعنی طهارت ظاهری و اگر مراد از «هذا الحکم» طهارت ظاهری است اشکالی وارد است:الف. روایت باید طبق کلام شما بگوید «کل شیء طاهر حتی ینسخ»؛ زیرا طهارت حکم ظاهری است و حکم ظاهری رافعش نسخ است نه علم به نجاست ؛ به عبارت دیگر طهارت ظاهری یک حکم کلی است(صغری)؛ و حکم کلی رافعش نسخ است(کبری).اشکال دوم: شما می گوئید مدلول روایت(حتی تعلم أنه قذر) اینست یعنی «هذا الحکم مستمر إلی زمان علم بالنجاسة» و مراد شما از «هذا الحکم» طهارت ظاهریه است و این مشکل ساز است؛ زیرا «هذا الحکم» موضوع است و «مستمر إلی زمان علم بالنجاسة» حکم است؛ و این «مستمر» یعنی همان استصحاب می شود؛ موضوع این استصحاب «هذا الحکم» است؛ استمرار طهارت مستمر إلی زمان علم بالنجاسة؛ آن وقت این «حتی تعلم أنه قذر» که غایت است صاحب فصول دچار مشکل می شود؛ زیرا هم غایت است برای طهارت ظاهری (زیرا معنای طهارت ظاهری اینست که طهارت هست تا علم به نجاست) و هم غایت است برای استمرار طهارت ظاهری؛ زیرا فرض این است که طهارت ظاهری تا زمان علم به نجاست ادامه دارد. وحال که غایت برای هر دو که شد دچار مشکل می شود؛ زیرا هذا الحکم موضوع برای مستمرٌ (استصحاب) است؛ و اینکه می گوید موضوع برای استصحاب با تمام متعلقاتش(من جمله غایت) موضوع است؛ و حال به اعتبار اینکه این غایت جزء برای موضوع استصحاب است در رتبه تقدّم است و به اعتبار اینکه همین غایتی که جزء بود برای موضوع، به اعتبار اینکه غای برای مستمر است در رتبه تأخر است و لازمه اش این است که یک شیء هم در رتبه تأخر باشد و هم در رتبه تقدّم باشد.

الدرس السابق

درس49 المقام الثانی فی الإستصحاب، وقد خفي..، ص74 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

جلسات الفصل

إعدادات الخصوصية

درس49 المقام الثانی فی الإستصحاب، وقد خفي..، ص74 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

جلسات الفصل

خصوصيتك مهمة

إعدادات الخصوصية