درس 43 المقام الثانی فی الإستصحاب،وممّا ذكرنا ظهر.،ص66 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

کتاب فرائد الأصول شیخ انصاری:
کار شناس محترم در این جلسه به تبیین روایت چهارم پرداخته است. موثقه اسحاق بن عمار: امام علیه السلام می فرماید: «اذا شککت فابنی علی الیقین» راوی می گوید من به حضرت عرض کردم که این قانون است، حضرت فرمودند بله این قانون است. در این روایت هم دو احتمال است که إن شاء الله بیان خواهیم کرد.احتمال اول: این روایت پیرامون قاعده استصحاب است و دلیل باشد بر حجیّت قاعده استصحاب. در این صورت مراد از یقین، یقین به عدم اتیان أکثر؛ و مراد از شک، شک در اتیان أکثر است. مانند اینکه شخصی سر از سجده دوم برداشت، بعد از آن شک می کند این رکعتی که الآن سر از سجده دوم آن برداشت رکعت سوم بود یا رکعت چهارم؟. این شخص قبل از اینکه این رکعت مردده را انجام بدهد یقین داشت به عدم اتیان أکثر(رکعت چهارم) و بعد از انجام دادن رکعت مردده شک می کند که رکعت چهارم را انجام داده است یا خیر؟؛ در اینجا استصحاب عدم اتیان اکثر می کند. نکته: چون اهل سنت این قاعده را در مورد شک های نماز پیاده می کنند؛ پیاده کردن این قاعده تقیه می شود؛ پس خود این قاعده تقیه نیست بلکه اجرای آن تقیه است.احتمال دوم: این روایت پیرامون قاعده اشتغال(احتیاط) است. در این صورت مراد از یقین، یقین به برائت ذمه است و مراد از شک، شک در برائت ذمه است. معنای روایت هم اینگونه می شود: هر گاه در برائت ذمه شک کردید بناء بگذارید بر یقین به برائت ذمه؛ یعنی باید دائما به دنبال این بود که یقین به برائت ذمه به دست آورد؛ و این یقین به برائت ذمه با عمل کردن بر طبفق عقیده شیعه به دست می آید که بناء را بر أکثر می گذاریم و یک رکعت نماز احتیاط می خوانیم.نقطه قوت و نقطه ضعف احتمال اول: نقطه قوت: ما هیچ دلیلی نداریم بر اینکه این روایت درباره شک های نماز است تا اینکه کسی بگوید این روایت در مورد شک های نماز است؛ لذا باید این روایت را طوری معنا کرد تا موافق با عقیده شیعه شود. حال که دلیل نداریم با خیال راحت می گوئیم این روایترا حمل بر استصحاب می کنیم به عنوان یک قاعده کلی و می گوئیم در همه جا اگر انسان یقین سابق داشت و شک لاحق داشت باید بر طبق یقین سابق عمل کند؛ و لکن یک چیز از تحت این قاانون و قاعده خارج شده و آن هم شک های در رکعات نماز است که این هم اشکالی ندارد.نقطه ضعف: (استصحاب یک صفت دائمی دارد و یک صفت غالبی دارد؛ صفت دائمی استصحاب این است که همیشه در استصحاب ها زمان متیقن ها مقدم بر زمان مشکوکات است؛ مانند اینکه من یقین دارم که نماز جمعه در زمان حضور واجب تعیینی بوده است و شک می کنم کهدر عصر زمان واجب است یا واجب نیست؟. متیقن وجوب نماز جمعه است در عصر حضور؛ و مشکوک وجوب نماز جمعه است در عصر غیبت. صفت غالبی استصحاب این است که در بیشتر استصحاب ها اینگونه است زمان یقین مقدم بر زمان شک است. مثلاً من دیروز یقین داشتم که زید زنده است و امروز شک می کنم که زید زنده است یا زنده نیست.) اگر این روایت «إذا شککت فابنی علی الیقین» بخواهید حمل بر قاعده استصحاب بکنید نقطه ضعفش این است که در این روایت نه اشاره شده است به صفت دائمی استصحاب و نه اشاره شده است به صفت غالبی استصحاب، زیرا روایت می گوید هر زمان که شک کردی و این دلیل بر مقدم بودن یقین بر شک نیست. در پایان به تبیین روایت پنجم و ششم پرداخته شده است.روایت پنجم و ششم: روایت خصال شیخ صدوق(ره)پنجمین و ششمین روایتی که بر حجیّت استصحاب دلالت می کند روایتی که مرحوم صدوق در خصال بیان فرمودند. امام صادق از امیر المؤمنین علیهما السلام نقل می کند که امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند «من کان علی یقین فشک فالیمضی علی یقینه».«من كان على يقين فأصابه شكّ فليمض على يقينه ؛ فإنّ اليقين لا يدفع بالشكّ» مرحوم شیخ انصاری(ره) می فرماید در این روایت دو احتمال است:
احتمال اول: احتمال دارد این روایت در مورد قاعده الیقین(شک ساری) باشد؛ زیرا قاعده الیقین دو ضابطه دارد: الف. زمان یقین و شک حتما باید مختلف باشد. که در این روایت اینگونه است. ب. متیقن و مشکوک ذاتاً و زماناً یکی باشد. که در این روایت اینگونه است چون روایت می کوید من کان علی یقین فشک، هم یقین از حیث زمان و هم از حیث متعلّق مطلق است و هم شک؛ و این ظهور دارد در اینکه این شخص شاک دقیقا شک می کند در آن چیزی که یقین داشته.

پچھلا سبق

درس 43 المقام الثانی فی الإستصحاب،وممّا ذكرنا ظهر.،ص66 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

کلاس سیشنز

جی ڈی پی آر

درس 43 المقام الثانی فی الإستصحاب،وممّا ذكرنا ظهر.،ص66 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

کلاس سیشنز

آپ کی پرائیویسی اہمیت رکھتی ہے

جی ڈی پی آر