گزیده درس سیصد و سی و هشت
بحث در تأویل و تبیین آیاتی است که در مورد ولایت و امامت اهلبیت (ع) بیان شده است. در تداوم بررسی روایت نود و یک باب «فيه نُكَتٌ وَ نُتَفٌ مِن التَنزِيلِ فِي الوِلاية»، استاد بحث را از این بخش از روایت آغاز میکند: «قُلْتُ قَوْلُهُ لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدى آمَنَّا بِهِ قَالَ الْهُدَى الْوَلَايَةُ آمَنَّا بِمَوْلَانَا فَمَنْ آمَنَ بِوَلَايَةِ مَوْلَاهُ- فَلا يَخافُ بَخْساً وَ لا رَهَقاً ...» محمد بن فضیل میگوید: خدمت امام کاظم (ع) عرض كردم: خداوند میفرمايد: و ما همين كه هدايت را شنيديم به آن ايمان آورديم؛ حضرت فرمود: هدايت همان ولايت است. يعنى به مولاى خود ايمان آورديم. پس هر كه به ولايت مولاى خود ايمان آورد از نقصان و ستم نترسد. عرض كردم: اين تنزيل است؟ فرمود: تنزیل نیست؛ بلکه تأويل است. به این معنا آنچه راجع به ولايت گفتم آيه قرآن نيست؛ امّا مقصود و معناى آن است. خدمت امام عرض کردم در آیه دیگری خداوند میفرمايد: «قُلْ إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا: بگو (ای پیامبر): من براى شما اختيار زيان و هدايتى را ندارم»، امام (ع) فرمود: رسول خدا (ص) مردم را به ولايت على دعوت فرمود، قريش نزد آن حضرت جمع شدند و گفتند: اى محمد ما را از اين امر معاف كن، پيامبر (ص) به آنها فرمود: اين امر با من نیست؛ بلکه با خداست سپس آنها حضرت را متهم كردند و بيرون آمدند. آنگاه خداوند اين آيه را نازل کرد: بگو من اختيار زيان زدن و هدايت كردن شما را ندارم. بگو هيچ كس مرا در برابر خدا پناه ندهد چنانچه او را نافرمانی کنم و جز او پناهگاهى نيابم؛ مگر اينكه از جانب خدا ابلاغ كنم و پيامهاى او را درباره على (ع) برسانم. این پرسش و پاسخ میان امام کاظم (ع) و محمد بن فضیل ادامه مییابد و استاد متن را روایت کلمه به کلمه ترجمه و تبیین میکند.
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «فيه نُكَتٌ وَ نُتَفٌ مِن التَنزِيلِ فِي الوِلاية» (روایت 91).
گزیده درس سیصد و سی و نُه