گزیده درس چهارصد و شش
بررسی روایات کتاب حجت با تمام ابواباش در درس گذشته به پایان رسید و از این درس استاد به ترجمه و تبیین روایات «کتاب ایمان و کفر»، کتاب شریف کافی میپردازد. نخستین بابی که در این کتاب آمده، باب «طینة المؤمن و الکافر» است. مرحوم کلینی در این باب هفت حدیث نقل کرده که محتوای نخستین آن در مورد سرشت مؤمنان و کفّار است. حدیث دوّم در مورد تفاوت خلقت انبیاء و مؤمنان سخن گفته و این حدیث از امام صادق (ع) روایت شده است. امام صادق (ع) میفرماید: همانا خداوند مؤمن را از طينت بهشتى و كافر را از طينت دوزخى آفریده است. آن حضرت در ادامه میفرماید: هرگاه خداوند نسبت به بندهاى خيرى خواهد، روح و پيكرش را پاك سازد و در واقع هدايت و الطاف خود را شامل حال او مینمايد؛ از اينرو هر خيرى شنود، آن را بشناسد و بفهمد و هر بد و زشتى شنود، آن را زشت ببيند. سپس ایشان طينتها را بر سه نوع تقسیم میکند: اوّل، طينت پيامبران است که مؤمن هم از همين طينت است؛ جز اينكه پيامبران از خالص و برگزيده آن طينت هستند و ايشان اصل باشند و فضيلتشان به جاى خودش محفوظ است و مؤمنين فرع باشند و از گل ثابت و چسبيده است؛ از اينرو خداوند ميان پيامبران و پيروانشان جدایی نيندازد. دوم، طينت ناصبى كه از گل سياهی بدبو است. سوم، طينت مستضعفان است كه از خاك است. به این معنا که قابليت پذيرش اشكال مختلف دارد و گل نيست تا مانند مؤمن و كافر به طرفى چسبندگى داشته باشد. مؤمن از ايمانش دگرگون نشود و ناصبى از دشمنى خود و امر مستضعفان مربوط به خواست خداوند است كه به سمت ايمان يا كفر گرايش پیدا کنند.
کلیدواژ: کتاب ایمان و کفر، باب «طینة المؤمن و الکافر» (روایات 1 ـ 2).