گزیده درس صد و چهل و سه
محتوای بحث را همچنان شرط اوّل (بقای موضوع) استصحاب تشکیل میدهد. مرحوم شیخ در ارتباط با بقای موضوع تا هنوز در قالب دو محور، مباحث مفصلی ارائه داده است. مرحله اوّل، کلیت این شرط (بقای موضوع) بود که در این زمینه مرحوم شریف العلما با مرحوم شیخ انصاری اختلافنظر داشت و مرحوم شیخ بر سخن استادش ایراد گرفت و با دو بیان به اثبات نظریه خودش پرداخت. ماحصل کلام مرحوم شیخ این بود که از نظر فلسفی و عقلی بقای عرض بدون معروض و انتقال آن موضوع دیگر از محالات است. مرحله دوّم، مربوط به راههای اثبات بقای موضوع بود که مرحوم شیخ فرمود: بقای موضوع باید قطعی و علمی باشد. این سخن مرحوم شیخ، مباحث مفصلی را بدنبال داشت که در واقع ایشان در این زمینه با مرحوم صاحب فصول اختلافنظر داشت و در جواب به ایراد صاحب فصول، استصحاب را به سه قسم تقسیم نمود. مرحوم شیخ از عبارت «اذا عرفت ما ذکرنا ...» وارد مرحله سوم بحث در ارتباط با بقای موضوع میشود و آن شناخت دقیق موضوع است. به این معنا به هر میزان که موضوع شفاف و روشن باشد، حکم نیز به همان اندازه روشن خواهدبود. ایشان معتقد است که در بسیاری از موارد شک در بقای حکم به خاطر شک در بقای موضوع وجود دارد. ایشان برای حل این مشکل سه راهکار یا معیار ارائه میکند که البته پیش از بررسی راهکارها، به یک مقدمه اشاره کرده که خود این مقدمه بستر ورود به بحث را فراهم مینماید.
کلیدواژه: شروط عمل و استصحاب.