درس40 المقام الثانی فی الإستصحاب، نعم ، مورد...، ص61 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

کتاب فرائد الأصول شیخ انصاری:
بحث ما در صحیحه دوم زراره بود؛ زراره در این صحیحه هفت سؤال از امام علیه السلام می کند؛ دو جای این صحیحه دلیل بر حجیّت استتصحاب است:1. جواب امام علیه السلام از سؤال سوم زراره. بحث از این بحث گذشت. 2. جواب امام علیه السلام از سؤال ششم زراره دلیل دوم بر حجیّت استصحاب است. سؤال هفتم زراره: زراره به حضرت عرض می کند من مشغول نماز بودم و در اثناء آن متوجه شدم که لباسم نجس شده است؛ وظیفه من در اینجا چیست؟. پاسخ امام علیه السلام: مسأله دو صورت دارد:1. قبل از دخول نماز شک داشتی که لباست پاک است یا نجس؟؛ و با این شک وارد نماز شدی و در اثناء نماز نجاست را در لباست دیدی.2. قبل از دخول نماز یقین داشتی که لباست پاک بوده، اما در اثناء نماز منوجه شدی که لباست نجس است. در این فرض هم مسأله دو صورت دارد: 1. نجاستی که در اثناء نماز متوجه آن شدی خشک است. در این صورت نماز باطل است و باید آن را اعاده کرد. 2. نجاستی که در اثناء نماز متوجه آن شدی تر و تازه است. در این صورت باید نماز را قطع کرد و لباس را شست و آن را پوشید و سپس باقمی مانده نماز را ادامه داد. زیرا احتمال دارد که نجاست در همین لحظه ای که متوجه آن شدی در لباس شما به وجود آمده باشد. حال با وجود این احتمال سزاور نیست که یقین قبل از دخول نماز را به وسیله شک نقض کنی.سؤال: آیا این روایت حجیّت استصحاب را در کلیه أبواب فقه اثبات می کند(از باب طهارت تا باب دیات) یا خیر، حجیّت استصحاب را فقط در باب طهارت و نجاست اثبات می کند؟.جواب: این روایت حجیّت استصحاب را در کلیه أبواب فقه اثبات نمی کند؛ زیرا (نکته بلاغتی: تفریط عام بر خاص قبیح است؛ تفریط یعنی اینکه اول انسان یک چیزی را بگوید و بعد یک چیز عامی را نتیجه آن خاص قرار بدهد؛ مانند اینکه زید انسان خوبی است(خاص)؛ پس بر این خوب بودن زید متفرع کنم این مطلب را که تمامی آدمها انسان های خوبی هستند.) اگر کسی بگوید این قسمت روایت حجیّت استصحاب را در تمام أبواب فقه اثبات می کند لازمه اش تفریع عام بر خاص است؛ یعنی امام می فرماید نمازت را قطع کن، لباست را بشور و آن را بپوش و بعد ادامه نماز را بخوان؛ زیرا احتمال دارد این نجاست در همان لحظه توجه تو در لباس افتاده باشد(خاص)؛ پس سزاوار نیست که هیچ یقینی را به وسیله شک نقض کنی(عام). و حال اینکه این امر قبیح است. صحیحه سوم زراره: امام علیه السلام در این صحیحه درباره کسی که شک می کند بین سه و چهار می فرماید قام فأضاف الیها اُخری و لا ینقض الیقین بالشک.توضیح: شخصی سر از سجده دوم برداشت و شک می کند این رکعتی که خوانده و سر از سجده دوم آن برداشته رکعت سوم است یا رکعت چهارم است؟. امام علیه السلام در اینجا می فرماید وظیفه این شاک این است که قام فأضاف الیها اُخری و لا ینقض الیقین بالشک أبدا. در این روایت چهار احتمال وجود دارد:احتمال اول: مراد امام علیه السلام از «قام فأضاف الیها اُخری» این است که بایستد و یک رکعت متصله به نمازش اضافه کند. حال طبق این احتمال مراد امام علیه السلام از یقین یعنی یقین به اتیان أکثر؛ یعنی این فرد قبل از اینکه وارد رکعت چهارم بشود یقین دارد که رکعت چهارم را انجام نداده است. و بعد از اینکه رکعت مشکوکه را انجام داد شک می کند که رکعت چهارم را انجام داد یا خیر؟.طبق این احتمال این روایت دلیل بر حجیّت استصحاب است. لکن این اجتمال چهار اشکال دارد: اشکال اول: این روایت طبق این معنا که بناء را بر أقل بگذاریم و یک رکعت متصله اضافه کن؛ موافق با مذهب عامه و مخالف با مذهی شیعه است؛ زیرا در شک بین سوم و چهارم شیعه بنا را می گذارد بر أکثر(رکعت چهارم.)اشکال دوم: طبق این معنا(احتمال اول) روایت مخالف می شود با صدرش؛ (صدر روایت در رسائل نیامده است) زیرا امام علیه السلام در صدر روایت درباره شخصی صحبت می کند که شک کرده است بین دو و چهار؛ و می فرماید اگر شخصی شک کرد بین رکعت دوم و چهارم باید دو رکعت نماز بخواند با حمد. مراد امام علیه السلام از این دو رکعت، حتما دو رکعت نماز احتیاط است نه نماز متصله؛ زیرا اگر مراد امام علیه السلام دو رکعت متصله بود نمی فرمود که باید با فاتحة الکتاب بخوان؛ زیرا هیچ امام و فقیهی نفرموده است که در رکعت سوم و چهارم نماز شخص باید متعینا فاتحة الکتاب بخواند، بلکه می فرماید مخیر است بین خواندن فاتحة الکتاب و تسبیحات أربعه. به عبارت دیگر صدر روایت سخن امام در مورد دو رکعت منفصله است نه متصله بنا بر این در ذیل روایت هم مراد امام علیه السلام نماز منفصله است نه متصله از باب اتحاد صدر و ذیل روایت.

Leçon précédente

درس40 المقام الثانی فی الإستصحاب، نعم ، مورد...، ص61 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

Sessions de cours

RGPD

درس40 المقام الثانی فی الإستصحاب، نعم ، مورد...، ص61 - استاد: حجة الإسلام والمسلمین محمد هادی نبوی - Notes

استاد محمد هادی نبوی

Sessions de cours

Votre vie privée compte

RGPD