گزیده درس شصت و یک
درس شصت و یک از «قال: و اذا حکم الذهن علی الامور الخارجیة ...»، شروع شده است و تا «و هو بحث شریف لایوجد فی الکلب»، ادامه دارد. بحث در بارهی این است که وقتی حکمی صادر میشود، ملاک صدق و کذب آن چیست؟ به این معنا، در کدام جا صادق و در کدام جا کاذب است؟ اگر یک قضیه خارجیه گفته شود که هوا بارانی است و چنانچه در خارج باران ببارد این ملاک صدقش است که باران میبارد، ولی اگر در خارج نبارد و گفته شود باران میبارد این ملاکش عدم تطابق و کذب است. امّا یک چیزهایی وجود دارد که اصلاً در خارج وجود ندارد، مانند «الانسان ممکن» که در خارج امکان ندارد. حالا از کجا باید فهمید که این درست یا نادرست است؟ چیزهایی در خارج امور مطابقی ندارد، باید با نفس الامر سنجیده شود و مراد از نفس الامر، همان عقل فعال است.
کلیدواژه: ملاک صدق و کذب.