گزیده درس صد و هفده
در جلسه قبلی گفته شد که خطبه اوّل باب کلیات توحید را امام صادق (ع) از حضرت امام علی (ع) نقل کرده است. این خطبه زمانی ایراد شده است که آن حضرت برای بار دوّم مردم را به جنگ با معاویه تشویق نمود و مردم جمع شدند، برای سخنرانی بلند شد و مطالبی را در ارتباط با توحید ارائه کرد. در درس قبلی به گوشهای از سخنان آن حضرت، از جمله حمد و ثنای خداوند اشاره گردید و استاد این درس را از این عبارت شروع میکند: «وَ حَدَّ الْأَشْیَاءَ كُلَّهَا عِنْدَ خَلْقِهِ إِبَانَةً لَهَا مِنْ شِبْهِهِ وَ إِبَانَةً لَهُ مِنْ شِبْهِهَا لَمْ یَحْلُلْ فِیهَا فَیُقَالَ هُوَ فِیهَا كَائِنٌ وَ لَمْ یَنْأَ عَنْهَا فَیُقَالَ هُوَ مِنْهَا بَائِنٌ وَ لَمْ یَخْلُ مِنْهَا فَیُقَالَ لَهُ أَیْنَ لَکِنّهُ سُبْحَانَهُ أَحَاطَ بِهَا عِلْمُهُ وَ أَتْقَنَهَا صُنْعُهُ وَ أَحْصَاهَا حِفْظُهُ: همه چیزها را به هنگام آفریدنشان محدود ساخته، تا از آنها از شباهت به او متمایز گردند، و او از شباهت به آنها متمایز گردد. درون چیزها جاى نگرفته تا گفته شود او از چیزها بیگانه است؛ او از چیزها بر کنار نیست تا گفته شود در کجاست؟ بلکه خداى متعال با علم، به آنها احاطه یافته و ساخت او آنها را استوار ساخته، و پاداش آنها را شماره کرده است.» قسمت دیگری از توصیف خدای متعال برگرفته از ترجمه آیت الله کمرهای ارائه میشود: يگانه است، يكتا است، بىنيازى است كه گردش دورانهايش دگرگون نسازد و ساختمان و آفرينش هيچ هستى به رنجش اندر نكند همانا هر چه را خواهد به محض آنكه فرمايد باش مىباشد، هر چه را آفريده ابتكار كرده، نقشهاى از پيش در ميان نبوده و رنج و تلاشى تحمل نفرموده، هر كه سازنده است مايهاى خواهد كه از آن بسازد و خدا بىمايه همه چيز را ساخته است و ...
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «جَوَامِعِ التّوْحِيدِ: کلیات توحید» (روایت 1).