خلاصه درس سنزدهم
مقصود از توحید، توصیف کردن خداوند به یکتایی و یگانگی است و به دیگر سخن در عالم هستی تنها یک خدا وجود دارد. در حقیقت، مراد از توحید ذاتی همان توحید در مرحله ذات یا توحید برون ذاتی است و در عالم هستی، خدای واحد حاکمیت دارد. تمام انبیای الهی مردم را به یگانگی خداوند دعوت کرده‌اند و در قرآن کریم نیز بدان اشاره شده است. توحید جز صفات سلبی خداوند است و در واقع از خداوند نفی شریک می‌کند و اهمیت اثبات آن کمتر از اثبات اصل وجود خداوند نیست.
برای اثبات توحید، دلایل مختلفی وجود دارد. اوّل، اثبات توحید با استفاده از دلیل حسی است؛ به این معنا، در این عالم نظام واحدی حاکم است و نظام واحد هم ناظم واحد می‌طلبد و در نتیجه با توجه به وحدت نظم در جهان، چاره‌یی جز پذیرش یکتایی خدا در عالم هستی وجود ندارد. دوم، برای اثبات توحید، استفاده از دلیل عقلی است که در متن به یک دلیل اشاره شده است. سوم، استفاده از آیات و روایات است و لو اینکه دلیل نقلی یا تعبدی، موجب درک و هضم واقعیات نمی‌شود، مگر این تعلیمات صرفاً الهام‌بخش باشد و پوینده بتواند از رهگذر دلایل نقلی به دلیل عقلی برسد.
خودآزمایی
مقصود از توحید ذاتی چیست، آن را به اختصار بیان کنید؟
آیا توحید ذاتی در قرآن کریم مطرح شده است و چنانچه مطرح شده باشد، به یک نمونه اشاره کنید؟
برخی توحید ذاتی را صفت سلبی و برخی دیگر آن را صفت ثبوتی می‌دانند، دلایل هر دو دیدگاه را بیان کنید؟
دلیل حسی برای اثبات توحید ذاتی را بیان کنید؟
دلیل عقلی برای اثبات توحید ذاتی را شرح دهید؟
آیا توحید ذاتی با آیات و روایات قابل‌اثبات است؟
