گزیده درس دوصد و هشت
بحث در بررسی روایات باب «أَنّ الأئمة (ع) یَعلَمون مَتی یَموتون وأنَهم لایموتون إلا بِاختیار مِنهم» است. منظور از طرح این باب است که ائمه (ع) علم به همه چیز دارند و میدانند چه وقت از دنیا میروند و مرگشان هم با اختیار خودشان هستند. به این معنا که حضرت عزرائیل آنها را بدون اجازه نمیمیراند؛ بلکه قبض روحشان همراه با اجازه است. مرحوم کلینی در این باب، هشت روایت جمعآوری کرده است که اولین حدیث از امام صادق (ع) در مورد «نشانه امامت» نقل شده است: «عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَيُّ إِمَامٍ لَا يَعْلَمُ مَا يُصِيبُهُ وَ إِلَى مَا يَصِيرُ فَلَيْسَ ذَلِكَ بِحُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى خَلْقِهِ: هر امامى كه نداند چه به سرش مىآيد (از خير و شر و بلا و عافيت) و به سوى چه ميرود (از مرگ و شهادت) او حجت خدا بر خلقش نيست.» حدیث دوّم در بارهی این است که امام کاظم (ع) به نحوه و چگونگی شهادت خودش علم و آگاهی داشت که تفصیل این مسئله در روایت آمده است، در اینجا به یک مورد آن به صورت خلاصه اشاره میشود. «... من به شما جمعيت خبر ميدهم كه در هفت دانه خرما به من زهر دادهاند و فردا رنگ من سبز مىشود و پس فردا مىميرم ...». حدیث سوم در رابطه با زمان شهادت امام سجاد (ع) و وفات پیامبر اکرم (ص) است. «عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ أَتَى عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ (ع) لَيْلَةً قُبِضَ فِيهَا بِشَرَابٍ فَقَالَ يَا أَبَتِ اشْرَبْ هَذَا فَقَالَ يَا بُنَيَّ إِنَّ هَذِهِ اللَّيْلَةُ الَّتِي أُقْبَضُ فِيهَا وَ هِيَ اللَّيْلَةُ الَّتِي قُبِضَ فِيهَا رَسُولُ اللَّهِ (ص): امام جعفر صادق (ع) از پدرش نقل ميکند: در شب وفات على بن الحسين (ع) برايش شربتى برد و گفت: اى پدر، اين شربت را بنوش، او فرمود: پسر جان امشب من قبض روح مىشوم و رسول خدا (ص) هم در همين شب قبض روح شد.» روایت چهارم به این سئوال جواب میدهد که آیا شهادت اهلبیت (ع) به اختیار ایشان است؟ این حدیث از امام رضا (ع) در مورد شهادت امام علی (ع) نقل شده است.
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «أَنّ الأئمة یَعلَمون مَتی یَموتون وأنَهم لایموتون إلا بِاختیار مِنهم» (روایات 1 ـ 4).