یکی از و یژگی های معنای زندگی در اسلام، توجه به خواسته های فکری و روحی است و اصل گرایش به حقیقت، حفظ آزادی، حرمت، شخصیت و... در مکاتب بشری هم وجود دارد هر چند در متعلق آنها ممکن است اختلافی وجود داشته باشد. در دین از این گرایش ها به فطرت یا نحوه هستی و هویت انسان یاد شده است که البته قابلیت شدت و ضعف و حتی تغییر را دارد. از آنجائیکه تکوین و تشریع به دست خداوند است بین آنها هیچ گونه دوئیت وجود ندارد و تشریع نیز در راستای خواسته های تکوینی صورت گرفته است.