گزیده درس نود و هشت
دومین عکس، عکس نقیض است. عکس نقیض، همان عکس دوّم قضیه است که صدق قضیه دلیل بر صدق آن میباشد و برای بدست آوردن آن، دو راه وجود دارد: راه اوّل از منطقدانان متقدم است که به آن «عکس نقیض موافق» گفته میشود و با قضیه اصل در کیف توافق دارد. عکس نقیض موافق به قضیهی گفته میشود که با حفظ صدق و کیف، به قضیه دیگری تبدیل شود که موضوعش نقیض محمول اصل و محمولش نقیض موضوع اصل است. راه دوم از منطقدانان متاخر است که به آن «عکس نقض مخالف» گفته میشود. در این روش نقیض محمول، موضوع و خود موضوع، محمول قرار میگیرد و کیف قضیه تغییر میکند. در ادامه مرحوم مظفر به قاعده عکس نقیض از جهت کم اشاره میکند و میگوید که از میان محصورات، سه قسم عکس دارد و یک قسم عکس ندارد.
کلیدواژه: عکس نقیض و قاعده عکس نقیض از جهت کم.