خلاصه درس33
این درس به مباحث مقدماتی امام‌شناسی می‌پردازد. در آغاز به مفاهیم لغوی و اصطلاحی امام پرداخته شده و سپس برخی مباحث مقدماتی دیگر طرح می‌گردد. واژه «امام» علاوه بر اینکه در کتب لغت معنا شده است، در آیات و روایات نیز به‌کار رفته است. خلیل، آن را این‌گونه معنا کرده است: «امام هر کسی است مورد اقتداء در کارها باشد و در تمام امور نظرش مقدم بر دیگران باشد.» برخی از علمای شیعه امام را به دلیل روشن بودن آن تعریف نکرده است، امّا کسانی‌که امام را تعریف کرده، آن را به دو صورت عام و خاص تعریف نموده‌اند. تعریفی‌که مورد قبول جمعی از علماء هر دو فرقه (شیعه و سنی) واقع شده، این تعریف است: «امامت یک ریاست و رهبری عمومی است که در شئونات دینی و دنیوی، به عنوان خلیفه پیامبر، رهبری و مسئولیت دارد.»
دو واژه «امام» و «خلیفه» در اصل و هم‌چنین در زبان روایات باهم مترادف‌اند و هیچ تفاوتی باهم ندارند. امّا، بعد از رحلت پیامبر اسلام، خلفا اعمال و رفتارهایی انجام داده‌اند که به تدریج این واژه در اذهان شیعیان به یک کلمه نامیمون تبدیل گشته است. بعد از رحلت پیامبر اسلام دو دستگی در میان مسلمانان به وجود آمد و این سئوال مطرح شد که نبی مکرم اسلام بعد از خودش امام و جانشین تعیین کرده است یا نه؟ این در حالی بود که تمام فرق اسلامی بر وجوب و ضرورت وجود امام اعتقاد داشتند.
خودآزمایی
معنای لغوی امام را بیان کنید؟
کاربرد امام را در قرآن کریم به اختصار بررسی کنید؟
مراد از امام به معنای عام و امام به معنای خاص چیست؟
تعریف منتخب واژه امام را همراه با قیود آن ذکر کنید؟
در روایات واژه‌های امام و خلیفه چه نسبتی باهم دارند؟
آیا پیامبر اسلام دو دستگی مسلمانان را بعد از رحلت خود، پیش‌بینی کرده بود؟
