خلاصه درس19
در این درس بخش دوم بحث توبه ادامه یافت و در آن به جایگاه توبه و استغفار در روایات اسلامی پرداخته شد و از جمله بیان شد که نیت گناه، گناه به حساب نیامده و در این جهت خداوند با بندهاش تفضلی برخورد نموده است. سپس به حکم تکلیفی توبه یعنی وجوب آن از دیدگاه فقها پرداخته شد. در حدود و قلمرو توبه از لحاظ متعلق گناه، به اختصاص آن به گناهان مشخص نظیر عدم شرک و بخشش تمام گناهان دیگر از همگان بحث شد. در بحث قلمرو توبه به لحاظ زمانی گفته شد که توبه وجوب فوری داشته و تأخیر آن طبق برخی از دیدگاهها گناه است و امکان آن تا دیدن نشانههای مرگ بیان شد.
در مورد بحث توبه و حقالناس گفته شد که در حق الناس علاوه بر ندامت باید حق مردم به آنها داده شود و از برخی از روایات برتری حقالناس از حقالله در دشوار بودن بخشش حقالناس فهمیده میشود. تا این جا اخلاق بندگی تمام شده و از درس بعد، بحث جدید شروع خواهد شد.
خود آزمایی درس19
1. غیر از توبه چه راههایی دیگر برای بخشش گناهان وجود دارد؟
2. توبه در روایات اسلامی از چه جایگاهی برخوردار است؟ توضیح دهید.
3. توبه از احکام تکلیفی چه حکمی دارد؟ بیان نمائید.
4. قلمرو توبه به لحاظ متعلق گناه را مشخص نمائید.
5. قلمرو توبه به لحاظ زمانی را معین نمائید.
6. آیا تأخیر توبه، خود گناه مستقل دیگری است؟ چرا؟
7. چگونگی تحقق توبه در مورد حق الناس را توضیح دهید.
