خلاصه درس33
در این درس به ساختاربندی مناسب مباحث اخلاقی پرداخته شد و گفته شد که در مقام اثبات، دسته بندی بر اساس مبانی مختلف متعلق فعل اخلاقی، قوای نفس و سیرتاریخ انبیا صورت گرفته است. غزالی در احیاء العلوم دسته بندی را بر مبنای اول یعنی متعلق فعل بر چهار بخش عبادات، عادات، مهلکات و منجیات قرار داده است. این روش بر شخصیت‌های بعدی نظیر مرحوم فیض کاشانی، سید عبدالله شبر، مصباح یزدی، جوادی آملی، فتحعلی خانی نیز به نحوی تأثیر گذاشته است. اما ارسطو دسته بندی را براساس صفات اخلاقی و قوای نفس بر سه دسته افراط، تفریط و حد وسط انجام داده است. از این روش ملامهدی نراقی وملا احمد نراقی و خواجه نصیرالدین طوسی پیروی نموده‌اند. براین روش می‌توان ایراد گرفت که قوای نفس از مجهولات شناخته شده بوده و لذا نمی تواند اساس دسته بندی مسایل اخلاقی قرار بگیرد و علاوه برآن راه بهتر از آن وجود دارد که با وجود آن نباید به این روش رو آورد. اما روش سوم براساس سیر تاریخی عملکرد اخلاقی انبیاءاز این مزیت برخوردار بود که در آن از نمونه‌های عینی فضایل اخلاقی سخن به میان آمده است ولی این سیر تاریخی تناسب با یک روش عملی ندارد و شبیه یک روش مبتنی بر حروف الفبا خواهد بود. اما روش مختار همان روش غزالی براساس متعلق فعل اخلاقی دانسته شد.
خود آزمایی درس33
1. دسته بندی مسایل اخلاقی را براساس روش غزالی توضیح دهید.
2. چه کسانی از این روش پیروی نموده و چگونه مسایل اخلاقی را براساس متعلق فعل اخلاقی دسته بندی نموده‌اند؟
3. دسته بندی ارسطو از مسایل اخلاقی را توضیح دهید و مشخص نمائید که چه کسانی از او پیروی کرده‌اند؟
4. روش دسته بندی ارسطویی را مورد نقد و ارزیابی قرار دهید.
5. روش سیر تاریخی عملکرد انبیاء را تبیین و مزایا و معایب آن را توضیح دهید.
6. روش برگزیده را تحلیل نمائید.
