گزیده درس هفت
در درس گذشته بحث در این بود که خدای منان به انسانها، بدن و عقل سالم داده است، آنان نباید رها باشند و نباید همانند حیوانات زندگی کنند؛ بلکه باید دارای تکلیف باشند و مورد امر و نهی خداوند قرار گیرند. این درس هم در ادامه دروس گذشته ارائه شده و آغازگر آن، این جمله است: «و لیعلموا انّه خالقهم و رازقهم إذ شواهد ربوبیته دالّة ظاهرة و حججه نیّره واضحة ...» و تا جمله «کیلا یکونوا ممّن وصفه اللّه فقال تبارک و تعالی: ...» ادامه دارد. تاکید مرحوم کلینی در این فرازها با توجه به آیات قرآن بر این نکته است که مردم مسایل دینی خودشان را از اهل علم بپرسند و کسانی هم باید بروند مسایل دینی را یاد بگیرند و دوباره در میان جامعه و مردم خودشان برگردند و مسایل دینی را بیان نمایند. از اینرو برای انسان عقلاً و شرعاً واجب است که مسایل دینی و اعمال عبادی خودش را یاد بگیرد تا بتواند از خودش دفاع کند. شرط خدای بزرگ با بندگانش این است که اعمال و رفتارشان را از روی علم و بصیرت و بر اساس آموزهها و تعالیم انبیاء و معصومان (ع) انجام دهد. مرحوم کلینی میفرماید: بدانند که او آفریننده و روزیدهندهی ایشان است؛ چرا که گواهان پروردگاریاش، نمایان و آشکار و حجّتهایش تابان و روشن و نشانههایش، فروزان است. مردم را به یگانگی خدای گرامی و بزرگ فراخواند و با وجود خویش به پروردگاری و یگانگی آفرینندهای خویش گواهی دهند؛ زیرا آثار صنع خدا و شگفتیهای تدبیرش در وجود آنها نمایان است. خدا نیز مردم را به شناخت خویش فراخواند تا نشناختن خود و دین و احکامش را بر مردم روا نداشته باشد؛ چون شخص فرزانه، نادانی در دینش و انکارورزی در آن. پس [به این سبب]خداوند فرموده است: «مگر در کتاب از آنها پیمان گرفته نشد که درباره خداوند جز حق نگویند» و نیز فرمود: «بلکه دروغ شمردند چیزی را که به دانش آن احاطه ندارند». پس وظیفه مردم، تنها در امر و نهی الهی است و به انجام گفتار حق دستور یافتهاند و پایداری بر نادانی را اجازه ندارند. خدا مردم را به پرسیدن نیکفهمی در دین فرمان داد و فرمود: «چرا از هر گروه ایشان، دستهای سفر نکنند تا در امر دین، دانش اندوزند و وقتی بازگشتند، قوم خود را بیم دهند» و همچنین فرمود: «اگر خودتان نمیدانید از اهلذکر بپرسید».
کلیدواژه: مباحث مقدماتی