گزیده درس بیست
درس بیستم نیز به بررسی روایت چهاردهم اختصاص دارد که امام صادق (ع) در آن برای هر کدام از عقل و جهل، هفتاد و پنج لشکر بیان نموده است. ماحصل مقدمه روایت این بود که خدای متعال وقتی انسان را آفرید دو امر را مقدر کرد: یکی عقل و دیگری جهل. به این معنا چنانچه انسان بخواهد به کمال اختیاری خودش برسد و به ثواب و زندگی ابدی دست پیدا کند باید از این دو راه، مسیر عقل و لشکریانش را برگزیند و در برابر جهل و لشکریانش مقاومت کند. استاد درس بیستم را از این فراز روایت شروع میکند: «فَكَانَ مِمَّا أَعْطَى الْعَقْلَ مِنَ الْخَمْسَةِ وَ السَّبْعِينَ الْجُنْدَ الْخَيْرُ وَ هُوَ وَزِيرُ الْعَقْلِ وَ جَعَلَ ضِدَّهُ الشَّرَّ وَ هُوَ وَزِيرُ الْجَهْلِ وَ الْإِيمَانُ وَ ضِدَّهُ الْكُفْرَ و ...». استاد یکایک این لشکریان را ترجمه و توضیح میدهد، مانند خیر که ضدش شر است. در اینجا خیر و نیکسرشتی در جمله لشکریان عقل است؛ در مقابل آن، شر و بدسرشتی قرار دارد که از لشکریان جهل شمرده میشود. استاد میلانی در این درس، در حدود چهل و سه لشکر از لشکریان عقل و جهل را بررسی میکند و باقیماندهای آن را در درس بعدی ترجمه و تبیین مینماید. ايمان و ضد آن كفر، تصديق حق و ضد آن انكار، اميدوارى و ضد آن نوميدى، دادگرى و ضد آن ستم، خشنودى و ضد آن قهر و خشم، سپاسگذارى و ضد آن ناسپاسى، چشمداشت رحمت خدا و ضد آن يأس از رحمتش، توكل و اعتماد به خدا و ضد آن حرص و آز، نرمدلى و ضد آن سختدلى، مهربانى و ضد آن كينهتوزى، دانش و فهم و ضد آن نادانى، شعور و ضد آن حماقت، پاكدامنى و ضد آن بىباكى و رسوائى، پارسائى و ضد آن دنياپرستى، خوشرفتارى و ضد آن بدرفتارى، پروا داشتن و ضد آن گستاخى، فروتنى و ضد آن خودپسندى، آرامى و ضد آن شتابزدگى، خردمندى و ضد آن بىخردى، خاموشى و ضد آن پرگویى و ...
کلیدواژه: کتاب عقل و جهل (روایت 14).