گزیده درس پنجاه و نُه
بحث در بارهای روایت دوم کتاب توحید است که قسمتی از آن در درس گذشته مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در این درس باقیماندهای آن حدیث ترجمه و تفسیر میشود. گفته شد که این روایت دارای محتوای روشن و بسیار عالی میباشد و امام (ع) بدون آنكه خود وارد استدلال طولانى شود، از ابن ابی العوجاء سؤالات كوتاهى میکند و او را طبق جواب خودش محكوم مینماید و این بهترین روش مباحثه و جدال به احسن است كه قرآن كریم بدان دستور داده است. شخصی که با امام به مناظره برخواسته بود، از امام میپرسد: چرا خدا خودش را پنهان کرده و پیامبر فرستاده و باید خودش را نشان بدهد تا مردم او را عبادت کنند؟ حضرت در جواب فرمود: خداوند پنهان نشده است و آنگاه علائم و نشانههای عالم خلقت را به شمارش میگیرد که خدای متعال روشنترین و آشکارترین موجودات نزد عقل است. «و لِمَ احتَجَبَ عَنهُم و أرسَلَ إلَيهِمُ الرُّسُلَ ؟ وَيلَكَ! و كَيفَ احتَجَبَ عَنكَ مَن أراكَ قُدرَتَهُ في نَفسِكَ؟ نَشَّأَكَ و لَم تَكُن، و كَبَّرَكَ بَعدَ صِغَرِك، و قُوَّتَكَ بَعدَ ضَعفِكَ ··· و ما زالَ يَعُدُّ عَلَيَّ قُدرَتَهُ الّتي هِيَ في نَفسِيَ الّتي لا أدفَعُها حتّى ظَنَنتُ أنَّهُ سيَظهَرُ فيما بَيني و بَينَهُ!» امام صادق (ع) در پاسخ ابن ابى العوجاء كه پرسيد: چرا خدا خود را از مردم در پرده نگه داشته و آنگاه پيامبران را به سويشان فرستاده است؟ فرمود: واى بر تو! كسى كه قدرتش را در وجود تو نشانت داده چگونه خود را از تو پوشيده داشته است؟ تو را كه نبودى پديد آورد، خُرد بودى بزرگات كرد، ناتوان بودى توانايت گردانيد... ابن ابی العوجاء میگوید: حضرت پيوسته مظاهر قدرت خدا را كه در وجود من است و نمىتوانم منكرشان شوم برايم برمىشمرد تا جايى كه خيال كردم به زودى خداوند ميان من و او ظاهر خواهدشد! استاد در ادامه به ترجمه و تفسیر حدیث سوم کتاب توحید میپردازد که این حدیث هم بر حدیث ابن ابی العوجاء اضافه شده است. در این درس به بخشی از روایت سوم پرداخته میشود که ابن ابی العوجاء روز دیگر حضور امام صادق (ع) رفت و خاموش نشست و چیزی نگفت. امام (ع) به او فرمود: گویا آمدی قسمتی از گفتگویی که داشتیم اعاده کنی؟ ...
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «حدوث العالم و اثبات المحدِث» (پیوست روایات 2).