گزیده درس سیصد و بیست و سه
بحث همچنان در روایات باب «فيه نُكَتٌ وَ نُتَفٌ مِن التَنزِيلِ فِي الوِلاية» است و استاد این درس را با ترجمه و تبیین حدیث شانزدهم آغاز میکند. حدیث شانزدهم در مورد معنای سلم در قرآن کریم سخن گفته است و حلبى از امام صادق (ع) در تفسير آیه شریفه 64، سوره انفال (وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها: اگر ميل به صلح و آشتى كردند، تو هم بدان ميل كن) میپرسد: سلم، صلح و آشتى چيست؟ امام (ع) فرمود: دخول در امر ما است. حدیث هفدهم به وقایع بعد از وفات پیامبر اکرم (ص) با توجه به آیه 19، سوره انشقاق میپردازد. امام باقر (ع) راجع به تفسیر این آیه شریفه: «لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ: طبقهاى را بعد از طبقه ديگر مرتكب شويد» میفرمود: اى زراره! مگر اين امت بعد از پيامبر خود مرحله به مرحله نسبت به امر فلان و فلان و فلان مرتكب نشد؟ به این معنا اين امت همگام با امتهای گذشته شد و بعد از پيامبر جانشین بر حق را رها كرد و بدنبال گوساله و سامرى و فلان و فلان رفت. حدیث هجدهم در مورد لطف دائمی خداوند برای هدایت مردم است و این مطلب در آیه شریفه 52، سوره قصص مطرح شده است. مفاد حدیث نوزدهم را خطاب خداوند به اهلبیت (ع) در قرآن کریم تشکیل میدهد. حدیث بیستم به بهترین پیروان حضرت ابراهیم (ع) اشاره دارد امام باقر (ع) راجع به تفسیر آیه شریفه 68، سوره آلعمران (إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا: سزاوارترين مردم به ابراهيم، كسانى هستند كه از او پيروى كرده و اين پيامبر و كسانى هستند كه ايمان آوردند) فرمود: ايمان آورندگان، ائمه (ع) و پيروان آنها هستند. حدیث بیست و یکم در رابطه با رسالت اهلبیت (ع) است که این امر در آیه شریفه 19، سوره انعام انعکاس یافته است. مالك جهنى میگويد: خدمت امام صادق (ع) عرض كردم: خداوند از قول پيامبر (ص) ميفرمايد: «وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ: اين قرآن به من وحى شد تا به وسيله آن شما و هر كه را به او ميرسد بيم دهم»، هر كس از آل محمد كه به درجه امامت برسد به وسيله قرآن بيم مىدهد چنان كه رسول خدا با آن بيم داد. حدیث بیست و دوّم به تفاوت حضرت آدم با انبیاء اولوالعزم پرداخته و امام باقر (ع) در تفسیر آیه شریفه: «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً» میفرماید: راجع به محمد و امامان بعد از او به آدم سفارش كرديم، او ترك نمود و تصميم نگرفت كه ايشان چنان هستند. پيامبرانى كه اولوالعزم ناميده شدند از اين جهت است كه خدا درباره محمد و اوصياء بعد از او، خصوصا درباره حضرت مهدى و روش او به ايشان سفارش فرمود و آنها تصميم خود را استوار كردند كه مطلب چنين است و اعتراف نمودند.
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «فيه نُكَتٌ وَ نُتَفٌ مِن التَنزِيلِ فِي الوِلاية» (روایات 16 ـ 22).