گزیده درس صد و پانزده
در درس گذشته بررسی روایات باب عرش و کرسی به پایان رسید و از این درس استاد به سراغ ترجمه و تبیین روایات باب «الروح» میرود. مرحوم کلینی در این باب چهار روایت جمعآوری کرده است که نخستین آن از امام صادق (ع) میباشد. با توجه به اینکه در قرآن کریم، آیاتی در مورد روح وجود دارد و از جمله خدای متعال میفرماید: «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي: پس هرگاه معتدل و استوارش ساختم و از روح خود در او دميدم؛» روح در این آیه شریفه به معنای ذات خدا نیست و به معنای این هم نیست که خدا در ذات خودش روح داشته باشد؛ بلکه به معنای یکی از مخلوقات خداوند است. در روایت اوّل احول میگوید: از امام صادق (ع) دربارهی روحی كه در آدم (ع) دمیده شد پرسیدم كه خدا میفرماید: "چون او را برابر ساختم و از روح خود در او دمیدم"؛ حضرت فرمود: آن روح مخلوق است و هم روحی كه در عیسى بود، مخلوق بود. حدیث دوم نیز از امام صادق (ع) است و به همین نکته اشاره میکند. در روایت سوم، محمد بن مسلم از امام صادق (ع) از تفسیر آیه شریفه «وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي» میپرسد که آن دمیدن چگونه بوده است؟ در روایت چهارم، محمد بن مسلم از امام باقر (ع) راجع به آنچه در روايت آمده: «خدا آدم را به صورت خود آفريده است»، میپرسید؟ حضرت در ادامه روایت جواب میدهد. استاد بعد از اینکه روایات باب روح به پایان میرساند، وارد باب «کلیات توحید» میشود. در این باب، خطبههای کلی عالی و پرمعنا از اهلبیت (ع) وجود دارند و در واقع مرحوم کلینی بعد از اینکه ابواب مختلفی راجع به موضوعات جزئی مبحث توحید طرح میکند، در اینجا خطبههایی را جمعآوری کرده که به یک موضوع خاصی اختصاص ندارند.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «الروح» (روایات 1 ـ 4).