گزیده درس صد و بیست و چهار
بحث همچنان در روایت پنجم است و سخن در این بود که امام صادق (ع) فرمود: من از کسانی تعجب میکنم که سخنانی را به امیرالمؤمنین (ع) نسبت میدهد که غلو است و خود حضرت آن را قبول نداشت. دلیل این مسئله آن است که چنین کسانی خدا را درست نشناختند و چنانچه درست میشناختند قطعا چنین سخنانی را نمیگفتند. امام صادق (ع) فرمود: حضرت امیرالمؤمنین این خطبه زیبا را در مورد توحید در کوفه بیان داشته و ذات خدا به هیچعنوان وصفبردار نیست و تنها مخلوقات دارای اجزاء هستند که میتوانند صفات مختلف و احوال گوناگون داشته باشند. «الْمُمْتَنِعَةِ مِنَ الصِّفَاتِ ذَاتُهُ وَ مِنَ الْأَبْصَارِ رُؤْیَتُهُ وَ مِنَ الْأَوْهَامِ الْإِحَاطَةُ بِهِ لَا أَمَدَ لِكَوْنِهِ وَ لَا غَایَةَ لِبَقَائِهِ لَا تَشْمُلُهُ: ذات خدا از پذیرش صفات مختلف امتناع دارد (چون تمام صفات كمال عین ذاتش باشد و محال است كه صفت زائدى پذیرد) و دیدنش از بیناییها و در خود گنجانیدنش نسبت به خاطرها محال است، بودش را سرآغازى نیست و دواماش را انجامى نباشد و ...». بنابراین، خدای متعال دارای اجزاء نیست؛ بلکه ذاتش سمیع و بصیر است، نه اینکه گوش و چشمی داشته باشد تا با آن بشنود و ببیند.
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «جَوَامِعِ التّوْحِيدِ: کلیات توحید» (روایت 5).