گزیده درس پنجاه و نُه
در این درس مرحوم مظفر به روش اندیشیدن برای دستیابی به تعریف میپردازد. قبلاً، گفته شد که معلوم تصوری بر دو قسم است: یک قسم آن بدیهی است و نیاز به فکر ندارد و قسم دیگرش نظری است و دانستن آن نیازمند به اندیشه است. تصور نظری به دلیل اینکه مفهوم و شناختهشده نیست، از این جهت نیازمند به تعریف است و آنچه که این مفهوم را برای ذهن معلوم میسازد، همان حد و رسم است. معنای «اکتساب الحد» این است که یک امر مجهول تصوری، معلوم شود و امر مجهول تصوری از طریق تعریف شناخته میشود. مثلاً، اگر شخصی بداند که بیمار است و همچنین بداند که دارویی برای درمان او وجود دارد، ولی برای تهیهی ان اقدام نکند، بیماریاش بهبود نخواهدیافت. در مورد حد نیز چنین است و چنانچه حد تعریف شود به این معنا نیست که بتوان معرف را بدست آورد، بلکه اکتساب معرف برای خود مراحل و مقدماتی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. تحصیل حد و رسم تنها از راه دو نوع تقسیم امکانپذیر است: تقسیم طبیعی با تحلیل عقلی و قسمت منطقی ثنایی.
کلیدواژه: دستیابی به تعریف.