گزیده درس دوصد و دو
بحث در بارهی مبادی جدل است. در درس قبل گفته شد که مشهورات بر سه قسم است: اوّل، مشهورات حقیقی، که مراد از آن قضایایی است که شهرت آنها پس از دقت و تامل در آنها زایل نمیشود. دوم، مشهورات ظاهری، به قضایایی گفته میشود که در ابتدا مشهوراند، ولی شهرت آنها پس از تامل زایل میشود. سوم، شبیه به مشهورات، یعنی قضایایی که شهرت آنها به سبب یک عارضی غیر لازم پدید آمده باشد و با زوال آن، شهرت نیز از بین میرود. مرحوم مظفر میفرماید: از میان مشهورات سهگانه تنها قسم اوّل آن صلاحیت دارد که در جدل کارآمدی داشته باشد. ایشان بعد از اینکه مباحث مربوط به مبادی جدل را تمام میکند، وارد بحث مقدمات جدل میشود. در ابتدا به این نکته میپردازد که هر چیزی که مبداء قیاس است میتواند مقدمه برای قیاس واقع شود، ولی بر عکس آن اینگونه نیست که هرچه مقدمه قیاس باشد، مبداء آن نیز باشد. لذا مقدمه قیاس یا از مبادی است یا اینکه به مبادی منتهی میشود. به تعبیر دیگر، مقدمات قیاس جدلی یا از مشهورات است یا اینکه با دو راهکار به مشهورات برمیگردد.
کلیدواژه: اقسام مشهورات و مقدمات جدل.