کتاب اصول فقه مرحوم مظفر:
این درس اختصاص دارد به اینکه آیا حجیت امر اعتباری است یا انتزاعی. کار شناس محترم در آغاز به تبیین یک پرسخ پرداخته است. آیا حجیت از امور اعتباریه است یا از امور انتزاعیه؟ برای پاسخ از این پرسش به تبیین دو مقدمه پرداخته است. 1. اشیاء در یک تقسیم به سه قسم تقسیم می شوند: الف: امور واقعیه. ب: امور اعتباریه. ج: امور انتزاعیه. سپس به تشریح هرکدام از این امور پرداخته است. واقعیات عبارتند از اموری که ما بازاء خارجی دارند در جهان حقیقتا و جود دارند. اعتباریات عبارتند از اموری که صرفا در جهان اعتبار وجود پیدا می کنند ولی ما بازاء خارجی ندارند و تابع اعتبار معتبر می باشد. انتزاعات عبارتند از اموری که خود آن ها نه در عالم خارج موجودند ونه در عالم اعتبار بلکه منشأ انتزاع آن ها در خارج یا در ظرف اعتبار موجود است. 2. احکام شرعیه بر دوقسماند: الف: احکام تکلیفیه که مشتمل بر بعث و زجر هستند. ب: احکام وضعیه که مشتمل بر بعث و زجر نیستند. در ادامه به توضیح احکام تکلیفی و وضعی پرداخته است. در کل احکام تکلیفی عبارتند از: وجوب، حرمت، استحباب، اباحه و کراهت. ولی در احکام وضعیه اختلاف است برخی سه تا و برخی پنج و گروهی نه تا دانستهاند. پس از بیان این دو مقدمه آشکار می گردید اینکه احکام تکلیفی مجعول به جعل شارع است. ولی در باره احکام وضعیه اخلاف شده است که مرحوم مظفر آن را در ضمن سه قول بیان نموده است. قول اول: شیخ انصاری: احکام وضعیه انتزاعی هستند. قول دوم مرحوم مظفر: احکام وضعیه مانند احکام تکلیفیه حقیقتا مجعول شارعاند قول سوم: این گروه قائل به تفصیل شده است.
مهمترین مباحی این درس:
پاسخ از این پرسش: آیا حجیت از امور اعتباریه است یا از امور انتزاعیه؟ اقوال در مسئله. امور واقعی. امور اعتباری. امور انتزاعی