گزیده درس سی و هشت
درس سی و هشتم از «المسألة الثامنة و العشرون، فی عروض الامکان و قسیمیه للماهیة قال: و لو کان الامتناع ثبوتاً لزِم امکانُ الممتنع»، شروع شده است و تا «او واجب الثبوت لغیره کالاعراض و الصفات»، ادامه دارد. در ابتدا به این تذکر باید توجه کرد که استاد میلانی به مسئله بیست و هفتم نپرداخته است و از آن رد شده و مسئله بیست و هشتم را تدریس نموده است. مسئله بیست و هشت در بارهی عروض وجوب، امکان و امتناع بر ماهیت است، به این معنا که این سه بر ماهیت عارض میشود و این عروض نظر به خود ماهیت است و نه اینکه به موجود و معدوم بودنش یا به وجود علت و عدم علت در نظر گرفته شود. ماهیت درخت، ماهیت انسان و غیره خودبهخود قابل وجود و عدم است؛ ولی درختی که موجود است و چنانچه وجود و عدم بر او عارض شود، این یک امر متناقض است، چون وجود بر او عارض است و معنا ندارد که عدم هم بر او عارض شود. گفته شد که اگر ماهیت را نظر به حال وجود و حال عدم و یا نظر به وجود علت و عدم علت در نظر گرفته شود، وجود برایش واجب است یا ممتنع. ولی چنانچه نظر به ذاتش ماهیت را لحاظ کنیم وجود و عدم برایش مساوی است. اگر به حال وجود یا وجود علت نظر شود، وجودش واجب است، اما این وجوب بالغیر است. اگر اشکال شود که در اینجا تناقض وجود دارد که این درخت هم ممکن و هم واجب است؟ در جواب میفرماید این منافات ندارد؛ زیرا نظر به ذاتش ممکن و نظر به غیر واجب یا ممتنع میباشد. مرحوم خواجه در پایان مسئله بیست و هشتم میفرماید: هر چیزی که امکان عروض داشته باشد، این برایش ذاتی است؛ ولی عکس آن درست نیست.
کلیدواژه: عروض وجوب، امکان و امتناع بر ماهیت.
يتم استخدام ملفات تعريف الارتباط والتقنيات المشابهة على مواقعنا لتخصيص المحتوى والإعلانات. يمكنك العثور على مزيد من التفاصيل وتغيير إعداداتك الشخصية أدناه. بالنقر على موافق، أو بالنقر على أي محتوى على مواقعنا، فإنك توافق على استخدام هذه الملفات والتقنيات المشابهة.
إعدادات الخصوصية
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.