گزیده درس دوصد و چهار
بحث دربارهی حدیث هشتم از تفسیر سوره قدر است و بخشی از این حدیث در درس قبل مورد بررسی قرار گرفت. بحث به اینجا رسید که مردی خدمت امام باقر (ع) آمد و سوالاتی مطرح کرد. در درس قبلی اشاره گردید که گویا پرسشهای این مرد رنگ و بوی اشکال و ایراد داشت و برای کسب آگاهی و دانایی نبود. امام (ع) فرمود که رسول خدا در معراج علم و دانش كلى و اجمالى آموخت و شرح و تفسير آن در شب قدر مىآمد. همچنين على (ع) كليات علوم را مىدانست و شرح و تفسير آن در شب قدر براى او مىآمد، چنانچه نسبت به رسول خدا (ص) همچنين بود. این درس از این عبارت آغاز میشود: «قَالَ السَّائِلُ أَ وَ مَا كَانَ فِي الْجُمَلِ تَفْسِيرٌ قَالَ بَلَى وَ لَكِنَّهُ إِنَّمَا يَأْتِي بِالْأَمْرِ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى فِي لَيَالِي الْقَدْرِ إِلَى النَّبِيِّ وَ إِلَى الْأَوْصِيَاءِ افْعَلْ كَذَا وَ كَذَا ...». در ادامه آن مرد میپرسد: در آن علوم مجمل و سربسته تفسيرى نبوده است؟ امام (ع) فرمود: چرا؛ ولى در شبهاى قدر از طرف خداوند برای پيامبر (ص) و اوصياء نسبت به آنچه ميدانند دستور مىآيد كه چنين و چنان كن و در آن شب دستور ميگيرند كه نسبت به آنچه ميدانند چگونه رفتار كنند. مرد سائل میگويد، خدمت امام عرض كردم: اين مطلب را برايم توضيح دهيد، امام (ع) فرمود: پيامبر (ص) وفات نكرد، جز اينكه علوم سر بسته و تفسير آنها را فرا گرفته بود. عرض كردم: پس آنچه در شبهاى قدر برايش مىآمد چه علمى بود؟ امام (ع) فرمود: فرمان و تسهيلى بود نسبت به آنچه ميدانست (در واقع این جزئيات و مصاديق بر كليات منطبق ميگردید و دستور اجرايیاش مىآمد و اين خود تسهيلى بود براى پيغمبر و امام). مرد سائل گفت: پس براى ايشان در شبهاى قدر چه علمى غير از آنچه ميدانستند پديد مىآمد؟ امام (ع) فرمود: اين مطلب از مواردی است كه ايشان مأمور به كتمانش است و تفسير آنچه را پرسيدى جز خداوند نداند. این گفتگو ادامه دارد و در پایان این روایت، مرد سائل از امام (ع) میپرسد: از كجا بدانم كه شب قدر در هر سالى هست؟ فرمود: چون ماه رمضان فرا رسد، در هر شب سوره «دخان» را صد مرتبه بخوان، چون شب بيست و سوم رسد، آنچه را پرسيدى تصديقش را ميبينى. در پایان این درس استاد به حدیث نهم نیز میپردازد که محتوای آن راجع به اثبات امامت اهلبیت (ع) به وسیله سوره قدر است.
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «في شأن إنّا أنزلناه في ليلة القدر و تفسيرها» (روایات 8 ـ 9).