گزیده درس دوصد و یازده
بحث همچنان در باب «أن الأئمة (ع) يعلمون علم ما كان و ما يكون و أنه لا يخفى عليهم الشيء صلوات الله عليهم» است و تا هنوز چهار روایت این باب مورد بررسی قرار گرفته است. استاد درس را با بررسی روایت پنجم شروع میکند که در رابطه با تصور هشام بن حکم از علم امام صادق (ع) است: هشام بن حكم در این حدیث میگويد: در منا از امام صادق (ع) پانصد مطلب راجع به علم كلام پرسيدم و گفتم آنها (متكلمان عامه) چنين و چنان مىگويند، امام ميفرمود: تو این طوری جواب بده. (هشام از حاضر جوابى و تسلط آن حضرت بر مسائل علم كلام تعجب كرده، میگويد:) من گفتم: من ميدانم كه مسائل حلال و حرام در دست شماست و شما از همه مردم نسبت به آن داناتريد؛ ولى اينها علم كلام است؟! امام (ع) به من فرمود: واى بر تو اى هشام خداوند براى خلقش حجتى مقرر نميدارد كه همه احتياجات مردم نزد او نباشد.» روایت ششم به این پرسش جواب میدهد که آیا ما مجاز به اطاعت از امام جاهل هستیم یا نه؟! و این روایت را ابىحمزه از امام باقر (ع) نقل کرده است. در ادامه استاد وارد باب «أنّ الله عزوجل لَم یُعلّم نَبیّه علماً إلّا اَمَرَه أن یُعلّمه امیرالمؤمنین (ع) و أنّه کانَ شَرِیکَهُ فِی العِلم» میشود که مرحوم کلینی در این باب سه روایت آورده است. امام صادق (ع) فرمود: جبرئيل دو دانه انار براى پيامبر (ص) آورد، پيامبر يكى از آنها را خورد و ديگرى را به دو نيم كرد و نيمى از آن را هم خورد و نيمى را به على (ع) خورانيد، سپس رسول خدا (ص) فرمود: اى برادرم، ميدانى اين دو دانه انار چه بودند؟ عرض كرد، نه، فرمود: اوّلى نبوت بود كه تو در آن بهرهاى ندارى و اما ديگرى علم و دانش بود كه تو در آن شريك من میباشی. محتوای حدیث دوّم در بارهی تفاوت جایگاه پیامبر اکرم و امام علی است و مفاد حدیث سوم راجع به انتقال علم پیامبر اکرم به اهلبیت (ع) میباشد. استاد درس را با بررسی روایات باب «جهات علوم الائمة علیهم السلام» ادامه میدهد که مرحوم کلینی در این باب هم سه روایت ذکر نموده است. محتوای روایت اوّل به سئوال، جواب میدهد که بهترین دانش اهلبیت (ع) چیست؟ و روایات دوّم و سوم به این موضوع پرداخنهاند که علم اهلبیت (ع) از چه طریقی به ایشان میرسد؟
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «أن الأئمة ع يعلمون علم ما كان و ما يكون و أنه لا يخفى عليهم الشيء (روایات 5 ـ 6)»، باب «أنّ الله عزوجل لَم یُعلّم نَبیّه علماً إلّا اَمَرَه أن یُعلّمه امیرالمؤمنین (ع) و أنّه کانَ شَرِیکَهُ فِی العِلم (1 ـ 3)» و باب «جهات علوم الائمة علیهم السلام (1 ـ 3)».