گزیده درس دوصد و بیست
بحث دربارهی روایات باب «وقت ما يعلم الإمام جميع علم الإمام الذي كان قبله (ع)» است. این باب در مورد وقت و زمانی بحث میکند که امام (ع) تمام علوم امام پیش از خود را میداند. مرحوم کلینی در این باب سه حدیث نقل کرده است که حدیث اوّل از امام صادق (ع) است و در آن از علم امام هنگام شروع امامت سخن میگوید. «عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مِسْكِينٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) مَتَى يَعْرِفُ الْأَخِيرُ مَا عِنْدَ الْأَوَّلِ قَالَ فِي آخِرِ دَقِيقَةٍ تَبْقَى مِنْ رُوحِهِ: يكى از اصحاب میگويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: چه زمانى امام پسين به آنچه نزد امام پيشين است آگاه مىشود؟ فرمود: در آخرين دقيقهاى كه از روح او باقى مانده است.» حدیث دوم هم از علم امام در هنگام شروع امامت سخن میگوید و حدیث سوم به علم ائمه (ع) به شروع امامت خودشان پرداخته است. باب بعدی که استاد روایات آن را ترجمه و تبیین میکند، باب «فِی أنّ الائمّة صَلَواتُ الله عَلَیهِم فِی العِلمِ وَ الشَّجَاعَةِ وَ الطَّاعَةِ سَوَاءٌ» است. مرحوم کلینی در این باب هم سه روایت جمعآوری کرده که اولین آن در مورد برابری ائمه (ع) در وجوب اطاعت است. حدیث دوم این باب دربارهی شباهت و تفاوت اهلبیت (ع) با یکدیگر و حدیث سوم راجع به برتری مقام امام علی (ع) بر سایر ائمه (ع) سخن گفته است. حارث بن مغيرة میگويد: از امام صادق (ع) شنیدم مىفرمود که رسول خدا (ص) فرمود: ما نسبت به امر و فهم و حلال و حرام در يك روش هستيم؛ امّا پيامبر (ص) و على (ع) فضيلت خود را دارند.» در ادامه استاد وارد باب «أنّ الإمام (ع) يعرف الإمام الذي يكون من بعده و أن قول الله تعالى "إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها" فيهم (ع) نَزَلَت» میشود. این باب در این مورد بحث میکند که هر امامی، امام بعد از خود را میشناسد و امامت را که یک امانت الهی است آن را به امام بعدی میسپارد. مرحوم کلینی در این باب، هفت حدیث جمعآوری کرده است. حدیث اوّل از امام باقر (ع) میباشد که در مورد وجوب رجوع به اهلبیت (ع) در منازعات است.
کلیدواژه: کتاب حجت، باب «وَقت مَا يَعلَم الإمشام جَمِيع عِلم الإمَام الَّذي كَان قَبله (روایات 1 ـ 3)»، باب «فِی أنّ الائمّة صَلَواتُ الله عَلَیهِم فِی العِلمِ وَ الشَّجَاعَةِ وَ الطَّاعَةِ سَوَاءٌ (روایات 1 ـ 3)» و باب «أنّ الإمام (ع) يعرف الإمام الذي يكون من بعده و أن قول الله تعالى "إن الله يأمركم أن تؤدوا الأمانات إلى أهلها" فيهم علیهم السلام نَزَلَت (روایت 1)».