گزیده درس هفتاد و نُه
ترجمه و تبیین پنج روایت از مجموع روایات باب «ابطال الرؤیة» به اتمام رسید و استاد از این درس به بررسی روایات ششم به بعد میپردازد. روایت ششم از امام صادق (ع) است که فرمود: دانشمندى خدمت اميرمؤمنان (ع) رسيد و عرض كرد: اى امير، پروردگارت را هنگام پرستش او ديدهاى؟ حضرت فرمود: واى بر تو، من آن كسى نيستم كه خداى نديده را بپرستم، گفت: چگونه او را ديدهاى؟ فرمود: واى بر تو چشمها به هنگام نظر كردن او را درك نكنند؛ ولى دلها با حقائق ايمان او را مىبينند. حدیث هفتم بازهم از امام صادق (ع) است که این روایت را عاصم بن حمید نقل کرده و محتوای در بارهای رؤیت خدا است. عاصم بن حميد نقل میکند با امام صادق (ع) درباره آنچه راجع به ديدن خدا گفتگو ميكردم. حضرت فرمود: اين خورشيد يك هفتادم نور كرسى است و كرسى يك هفتادم نور عرش و عرش يك هفتادم نور حجاب و حجاب يك هفتادم نور ستر؛ اگر آنها راست میگويند چشم خود را به همين خورشيد وقتي كه در ابر نباشد بدوزند! استاد احادیث هشتم، نهم و دهم و یازدهم را نیز ترجمه و تبیین میکند که محتوای همگی در ارتباط با دیده نشدن خدا با چشم است. از جمله در حدیث یازدهم آمده است که ابوهاشم جعفرى از ابوجعفر، فرزند امام رضا (ع) میپرسد: «معناى اين سخن كه ديدگان او را درك نمىكنند و او ديدگان را درك مىكند چيست؟ فرمود: اى ابوهاشم! خيالهاى دل از ديدن چشمها باريكتر و دقيقتر است. گاهى تو به خيال خود، سند و هند و شهرهايى را كه وارد آنها نشدهاى درك مىكنى؛ ولى نمىتوانى آنها را به چشمت دريابى. پس خيالات دلها نمىتوانند خدا را دريابد، پس چگونه چشمها مىتوانند؟!
کلیدواژه: کتاب توحید، باب «فی ابطال الرؤیة» (روایات 6 ـ 11).