گزیده درس صد و هشتاد و هفت
بحث در بارهی این است که برهان در کجا کارآمدی دارد؟ این بحث مستلزم این است که تصدیقات و قضایای بدیهی و نظری را تشخیص بدهیم و بدانیم که کدام قضایا بدیهی و کدام قضایا نظری هستند. قبلاً گفته شد که چنانچه قضیهیی در قلمرو بدیهیات ششگانه نباشد، در قلمرو برهان قرار دارد. مرحوم مصنف همین بحث را به نحو دیگری در اینجا دنبال کرده است. از اینرو مرحوم مصنف چندین قضیه را فرض کرده است: اوّل، گاهی قضایا به گونهیی است که صرف تصور موضوع و محمول و به اضافهی نسبت میان آن دو برای تصدیق کافی است و این قضایای بدیهی اولیه گفته میشود. دوّم، گاهی قضایا به شکلی است که علاوه بر تصور موضوع و محمول و نسبت میان آن دو، نیازمند به حواس است. سوم، برخی از قضایا اضافه بر تصور موضوع و محمول و استفاده از اندامهای حسی، نیاز به حدوسط دارد؛ ولی چون این حد وسط کسب نشده است، بازهم چنین تصدیقاتی بدیهی است. چهارم، قضایا و معرفتهایی وجود دارند که کلاً نظری است و کارآمدی برهان در خصوص همین قسم چهارم است.
کلیدواژه: کارآمدی برهان.
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.