گزیده درس صد و نود و هشت
بحث در بارهی صناعت جدل است. مرحوم مصنف در این درس میان صناعت جدل و صناعت برهان مقایسه میکند. منتها پیش از آنکه مقایسه صورت گیرد باید توجه کرد که از لازمهی مقایسه این است که احتمال اشتراک و همچنین وجه شبه میان هر دو وجود داشته باشد، آن زمان تمایز هر دو بیان شود. وجه شبه قیاس و برهان در این است که هر دو قیاس است و هر دو میتوانند از مشهورات بهره ببرند، زیرا مشهورات هم مبداء جدل و هم مبداء برهان است. با توجه به این مسئله، مرحوم مصنف چهار مقایسه را میان برهان و جدل انجام داده است: اول، مقدمات برهان همگی یقینیاند و حال آنکه در جدل از مسلمات عام یا خاص هم به کار میروند. دوم، جدل همواره قائم به دو شخص متخاصم است بر خلاف برهان که گاهی انسان تنها برای خودش اقامه میکند. سوم، در هر مسئله تنها یک برهان میتوان اقامه کرد، بر خلاف جدل که صورتهای متنوعی میتواند داشته باشد. چهارم، برهان تنها به صورت قیاس تالیف میشود، بر خلاف جدل که در شکل استقراء و تمثیل هم میآید. در ادامه مرحوم مصنف به تعریف جدل میپردازد.
کلیدواژه: مقایسه جدل و برهان و تعریف جدل.
Cookies and similar technologies are used on our sites to personalize content and ads. You can find further details and change your personal settings below. By clicking OK, or by clicking any content on our sites, you agree to the use of these cookies and similar technologies.
GDPR
When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, that blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.