گزیده درس سیصد و هفتاد و پنج
بحث در روایات باب «مَولِدِ أَبِي الحَسَن الرِّضَا (ع)» است و در این باب مرحوم کلینی در حدود یازده روایت آورده است. امام رضا (ع) در سال 148 ه.ق بدنیا آمد و در ماه صفر سال 203 ه.ق در سن 55 سالگی از دار دنیا رفت. مرحوم کلینی به این مسئله تذکر میدهد که در تاریخ آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد و چیزی که در اینجا آمده انشالله درست خواهدبود. امام رضا (ع) در طوس در دهکدهای که آن را «سناباد» میگفتند از دنیا رفت و این دهکده تا «نوقان» به اندازه یک جیغ فاصله داشت و در همانجا به خاک سپرده شد. مأمون آن حضرت را از مدینه از راه بصره و شیراز به بغداد برد و چون از مرو بیرون آمد که به بغداد برود آن حضرت را همراه خود حرکت داد. مادر امام رضا (ع) یک کنیز امالولد بود که به «امالبنین» مشهور بود. در حدیث اوّل، هشام بن احمر در مورد مادر امام رضا (ع) که یک برده است، از زبان فروشندهاش میگويد: ... زنى از اهلكتاب به من برخورد و گفت: اين دختر همراه تو چه كار ميكند؟ گفتم: او را براى خود خريدهام، گفتم: سزاوار نيست كه او نزد مانند تو باشد. اين دختر سزاوار است نزد بهترين مرد روى زمين باشد و پس از مدت كوتاهى كه نزد او باشد، پسرى به دنیا آورد كه در مشرق و مغرب زمين مانند او متولد نشده باشد. من آن دختر را نزد امام بردم، دير زمانى نگذشت كه امام رضا (ع) از او متولد شد. حدیث دوم در مورد سیره سیاسی امام رضا (ع) در زمان هارون الرشید سخن میگوید. صفوان بن يحيى میگويد: چون موسى بن جعفر (ع) درگذشت و امام رضا (ع) (از امامت خود) سخن گفت ما بر او بيمناك شديم، به حضرت عرض شد: شما امر بزرگى را اظهار كردهايد و از اين طغيانگر (هارون) بر شما ميترسيم، فرمود: او هر چه خواهد تلاش كند، بر من نمیتواند آسيبى رساند. حدیث سوم درباره ظهور کرامت امام رضا (ع) برای شیعیان و حدیث چهارم راجع به سیره امام رضا (ع) در برخورد با فقرا و نیازمندان است. حدیث پنجم در مورد علم امام رضا (ع) به کشته شدن جعفر بن یحیی برمکی است و این حدیث را یکی از اصحاب آن حضرت نقل کرده است.
کافی: کتاب حجت، باب «مَولِدِ أَبِي الحَسَن الرِّضَا (ع)» (روایات 1 ـ 5).