کتاب فرائد الأصول شیخ انصاری:
این درس همانند درس قبل در باره اقوال در استصحاب است. مطلب دوم: حکم عقل دو نوع است:
1. حکم عقل غیر مستقل: بعضی از حکم های عقل به گونه است که اگر انسان بخواهد با این حکم عقل به حکم شرع برسد باید این حکم عقل را ضمیمه کند به یک خطابی از طرف شارع تا به وسیله این دو(حکم عقل و خطاب شارع) به حکم شرع برسد. حال اگر استصحاب از أمارات ظنیه باشد و حاکم به استصحاب عقل باشد این استصحاب می شود حکم عقل غیر مستقل؛ یعنی اول باید خطابی از طرف شارع باشد و بعد استصحاب را به آن ضمیمه بکنی تا با این دو به یک حکم شرعی برسید.
2. حکم عقل مستقل: بعضی از حکم های عقل به گونه ای است که اگر انسان بخواهد با این حکم عقلی به حکم شرع برسد احتیاجی به ضمیمه حکم عقل به بیانی از سوی شارع نیست؛ مانند حسن و قبح عقلی. سپس در ادامه به تبیین مطلب سوم در باره استصحاب با ذکر مقدمه به شرح زیر پرداخته شده است: هر علمی سه جزء دارد:
1. موضوع: به چیزی می گویند که از اول علم تا آخر علم درباره عوارض او بحث می شود. مانند کلمه و کلام که موضوع علم نحو است.
3. مبادی: به دو قسم تقسیم می شود: مبادی تصوریه: به تعریف علم، بیان موضوع علم، بیان فائده علم و ... مبادی تصوریه می گویند. مبادی تصدیقیه: به چیزی می گویند که استدلال کردن بر مسائل علم متوقف بر آن است. مانند خَلَقَ اللهُ که از مبادی تصدیقیه است چون دلیل الفاعل مرفوعٌ است.
2. مسائل: به قضایائی که بحث از عوارض موضوع در آن صورت گرفته است مسائل می گویند. مانند الفاعل مرفوعٌ، المفعول منصوبٌ، المضاف إلیه مجرورٌ و... که مسائل علم نحو هستند.
در این درس به این پرسش پاسخ ها داده شده است. آیا استصحاب از مستقلات عقلیه است یا از مستقلات غیر عقلیه؟ آیا استصحاب جزء مسائل علم اصول است یاجزء قواعد فقهی یا جزء مبادی تصدیقی علم اصول؟