گزیده درس صد و شصت و دو
بحث در رابطه با سه محوری است که مرحوم شیخ اعظم آنها را بررسی کرده است. اولین محور راجع به تعارض استصحاب با مجموعه اماراتی است که مشکوک به اصول بودن هستند؛ به این معنا که این امارات هم احتمال اصول بودن و هم احتمال اماره بودن دارد. در این مورد این پرسش مطرح شد که با چنین امارهای چه کار باید کرد و آیا بر استصحاب مقدّم میشود یا نه؟ در پاسخ به این سئوال، نخستین قاعدهای که به بحث گذاشته شد، قاعده ید بود که نظر مرحوم شیخ بر تقدم این قاعده بر استصحاب به صورت مطلقا بود. دوّمین مسئلهای که به بحث گذاشته میشود، دوران امر میان اصالت الصحة در عمل با استصحاب میباشد؛ به دیگر سخن، دوران امر بین استصحاب و قاعده فراغ و تجاوز است. پس چنانچه اصالت الصحة که از قاعده فراغ و تجاور بیرون آمده باشد و در تعارض با استصحاب قرار بگیرد، حکم آن چیست و کدام یکی مقدم میشود؟ مرحوم شیخ معتقد است که قاعده فراغ و تجاوز به صورت مطلقا بر استصحاب مقدّم است. در اینجا فرق نمیکند که قاعده فراغ را در زمرهای امارات حساب کنیم یا اینکه آن را از اصول تعبّدی شرعی بدانیم. در ادامه مرحوم شیخ روایات و اخبار عامه و خاصه مربوط به قاعده تجاوز را بررسی میکند و در پرتو همین روایات، مجموعه سئوالات مربوط به قاعده تجاوز را جواب میدهد.
کلیدواژه: بررسی تعارض استصحاب با برخی قواعد فقهیه.